Kredi alacaklarının yasal yollardan takibinde, takip yollarından hangisinin seçilerek işlemlere başlanacağı, kredi sözleşmesinde alınan teminatın türüne göre değişiklik göstermektedir.

1. İhtiyati Haciz Yoluyla Takip

Bankalar alacaklarının tahsili için haciz yolu ile başlatılacak takiplerde, ilamsız takip yoluna başvurmaktansa, ihtiyati haciz kararı alarak borçlu ve kefiller hakkında daha hızlı sonuç alacakları haciz işlemlerine başlamayı tercih etmektedirler. Genel uygulamada belirli bir meblağın üzerindeki tüm ilamsız takip yapılacak alacaklarda öncelikle ihtiyati haciz kararı alınarak takip işlemlerine başlanmaktadır. İhtiyati haciz talep edebilmek için, öncelikle alacağın vadesi gelmiş bir borç olması, yanı sıra rehinle temin edilmemiş olması gerekir.

2. Genel Haciz Yoluyla İlamsız Takip

Genel haciz yolu, rehinle teminat altına alınmamış olan ve bir kambiyo senedine de dayanmayan bütün para alacakları için başvurulabilen bir ilamsız icra takip yoludur. Genel haciz yoluyla takip, takip talebi ile başlar. Ödeme emrinde; borcun yedi gün içinde ödenmesi veya yedi gün içinde itiraz edilmesi, borç ödenmez ve de itiraz da edilmemişse takibin devam edeceği bildirilir. Ödeme emrini alan borçlu yedi gün içerisinde itiraz ederse takip durur.Bu durumda takibine itiraz edilen alacaklı, itirazın tebliği tarihinden itibaren bir yıl içinde mahkemeye başvurarak, genel hükümler dairesinde alacağının varlığını ispat suretiyle itirazın iptali davası açabilir. İtirazın iptali davalarında borçlunun itirazının kısmen veya tamamen iptaline karar verilmesi durumunda şayet koşulları varsa icra inkar tazminatına da hükmedilebilir. Tazminat talebinin dava dilekçesiyle talep edilmiş olması gerekir. Ayrıca takibe konu alacağın likit olması, yani borçlusu tarafından hesap edilebilir olması gerekir. Örneğin, haksız fiilden kaynaklı taleplerde talep edilen alacak likit değildir, yani borçlu tarafından bilinebilir değildir. Oysa bankadan çekilen bir tüketici kredisi ise likittir.

3. İpoteğin/Menkul Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip

Kredi teminatının gayrimenkul ipoteği olması halinde; ipoteğin üst sınır ipoteği olması halinde, borçlu, sadece ipotek akit tablosunda belirtilen miktar ile sınırlı olarak sorumludur. Bankalar kredi alacaklarında teminat olarak taşınmaz aldıklarında taşınmaz üzerine “üst sınır ipoteği” tesis etmektedirler.

a. Alacak veya ipotek hakkı veya her ikisinin bir ilamda veya ilam niteliğinde

belgede tespit edilmiş olması halinde ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip iki yolla yapılmaktadır.

Birinci yol; ipotek akit tablosunun kayıtsız şartsız bir para borcu ikrarını içermesi hali için İcra ve İflas Kanunu m.149’da özel bir ilamlı icra yolu öngörülmüştür. Bu halde ipotek ana para ipoteği olduğundan ipotek alacaklısı takip talebinde ipotek alacağını (ana parayı), gecikme faizini, takip tarihinden itibaren faiz ve takip giderlerini isteyebilir.

İkinci yol; noterden gönderilen hesap özeti, tazmin talebi veya ihtarı ibraz ederek ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takiptir (İİK.m.150). Bankalar bu madde gereğince İİK. m. 45’i de göz önünde bulundurarak, asıl borçlu ve varsa ipotek borçluları hakkında ipoteğin türünün azami had ipoteği olması halinde ipotek bedeli aşılmaması kaydı ile alacağın tamamı üzerinden ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip yapabilirler.

b. İpoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takibi suretiyle de kredinin tahsili mümkündür.

c. İİK.m.150 hükmündeki borçluya ait cari hesabın kesilmesine veya kısa, orta, uzun vadeli kredi hesabının muaccel kılınmasına ilişkin hesap özetinin veya gayri nakdi kredinin ödenmiş olması nedeniyle tazmin talebinin veya borcun ödenmesine ilişkin ihtarın noter aracılığıyla krediyi kullanan tarafa kredi sözleşmesinde yazılı ya da ipotek akit tablosunda belirtilen adrese gönderilmez veya 68/b maddesi gereğince tebliğ edilmemiş sayıldığını gösteren noterden tasdikli bir sureti icra müdürüne ibraz edilemez ise, alacaklı banka tarafından ancak ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile ilamsız icra takibine geçilebilir.

d. Konut finansmanından kaynaklanan ipotekle temin edilmiş alacakların takibinde, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapılabilir veya haciz yoluna başvurulabilir.

Konut kredisi borcunun ödenmemesi halinde, alacaklı İİK.m.45/2’ye göre ipotekle temin edilmiş olsa bile ilamsız icra takip yoluyla da takip yapabilecek olup, alacaklıya başvuracağı takip yolu bakımından bir tercih hakkı getirilmektedir. Kredinin teminatı için gayrimenkul ipoteği ile birlikte müteselsil kefalet alınmış olması halinde; alacaklı tarafından borçlu ve gayrimenkul maliki hakkında “ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla”, müteselsil kefiller hakkında da “genel haciz yoluyla” ilamsız takip yapılır. Kredinin teminatı için menkul rehni tesis edilmiş ise halinde; rehine konu mal ve haklar menkul rehninin paraya çevrilmesi yoluyla takibe konu edilir.

4. Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu ile İlamsız Takip