A) MEDENİ HUKUKUN TANIMI

Medeni Hukuk, Özel Hukukun en kapsamlı alanlarından birisini oluşturmakta olup, kişilerin doğumundan ölümüne kadar şahıs ve malvarlığıyla ilgili bütün ilişkilerini, ayrıca kişilerin ölümünden sonraki bazı ilişkilerini de düzenleyen bir hukuk dalı olarak tanımlanmaktadır.

B) MEDENİ HUKUKUN KAPSAMI

Geniş ve kapsamlı ilişkileri düzenleyen Medeni Hukuk, aralarındaki yakın ve benzerlikler bulunan ilişkileri ayrı ayrı bölümler halinde ele almaktadır. Medeni Hukuk dar anlamda sadece 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun bölümleri içermektedir. Geniş anlamda Medeni Hukuk ise, bunun yanında Borçlar Hukukunu da kapsamaktadır.

Medeni Hukukumuzun en önemli kaynağını oluşturan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu;

• BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ (madde 1 - madde 7)
• KİŞİLER HUKUKU (madde 8 - madde 117)
• AİLE HUKUKU (madde 118 - madde 494)
• MİRAS HUKUKU (madde 495 - madde 682)
• EŞYA HUKUKU (madde 683 - madde 1027)

olmak üzere başlangıç ile dört kitaptan oluşmaktadır.

• BORÇLAR HUKUKU

Medeni Kanunumuzun beşinci kitabı ise, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu olup, Kanununun 646’ncı maddesinde “Bu Kanun, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun Beşinci Kitabı olup, onun tamamlayıcısıdır.” denilerek, ayrıca belirtilmiştir.

• 1) BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ (m.1-m.7)

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu başlangıç hükümleri, sadece Medeni Hukuk alanında değil, özel hukukun bütün alanlarında uygulanabilen hukukun temel ilkeleri niteliği taşımaktadır. Bu çerçeve “Özel Hukukun Temel Hükümleri” olarak tanımlamak mümkündür. Kanunda şu şekilde ele alınmıştır.

• Hukukun Uygulanması
• Medeni Hukukun Kaynakları
• Dürüst Davranma
• İyiniyet
• Hakimin Takdir Yetkisi
• Medeni Kanun ve Borçlar Kanununun Genel Nitelikte Hükümlerinin Özel Hukuku İlişkilerine Uygulanması
• İspat Yükü
• Resmi Belgelerle İspat
• 2) KİŞİLER HUKUKU (m.8-m.117)

Kişiler Hukukunun temel kavramı kişi olup; hukukta kişi, hak ve borçlara sahip olan varlıklar olarak tanımlanmıştır. Bu anlamda günlük dildeki kişi, -yani insan- kavramından farklı bir anlam ifade etmektedir. Buna göre, hukukta iki tür kişi bulunmaktadır. Gerçek ve tüzel kişiler.

• a) Gerçek Kişiler Hukuku

Gerçek kişiler, insanlardır. Günümüzde çağdaş hukuk sistemleri bütün insanları kişi, yani hakların ve borçların sahibi olabilen varlık olarak kabul etmektedir. Gerçek Kişiler Hukuku ise, aşağıda belirtilen konulardan oluşmaktadır.

• Kişi ve Kişilik Kavramları
• Kişiliğin Başlaması ve Sona Ermesi
• Kişinin Ehliyetleri
• Hısımlık
• Yerleşim Yeri
• Kişilik Hakkı ve Kişiliğin Korunması
• Ad
• b) Tüzel Kişiler Hukuku

Kişilerin ikinci türü ise, tüzel kişilerdir. Bunlar, toplumsal yaşamın bir gereği olarak hukuk düzeni tarafından kendilerine kişi olma, yani aynen insanlar gibi hakların ve borçların sahibi olabilme yetkisi tanınmış varlıklar olup; belirli niteliklere sahip insan ve mal topluluklarıdır.

Tüzel Kişiler Hukuku ise, aşağıda belirtilen konulardan oluşmaktadır.

• Tüzel Kişilik Kavramı
• Tüzel Kişiliğin Başlaması ve Sona Ermesi
• Tüzel Kişilerin Ehliyetleri
• Tüzel Kişilerin Yerleşim Yeri
• Dernekler
• Vakıflar
• 2) AİLE HUKUKU (m.118-m.494)

Aile hukukunun temel kavramı aile olup, esas itibariyle kurumsal bir yapıyı ifade etmektedir. Toplumsal yapının en temel sosyal birimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Hukukta ise, aile kavramı,

• Sadece kadın ve erkek eş olmak üzere eşlerle sınırlı birlik arz eden “en dar anlamda aile”;
• Eşler ve çocuklardan oluşan “dar ve teknik anlamda aile” ile,
• Bu ikisi dışında eş ve çocukların yanı sıra aynı çatı altında bir aile başkanının otoritesinde bağlı olarak yaşayan, büyük ana-babalar ile bazen, amca-hala- dayı-teyze ve onların çocukları, hizmetli, ahçı, bahçıvan gibi bağımlı çalışan kimselerin yer aldığı daha geniş bir topluluk olan “geniş anlamda aile”

şeklinde tanımlanmaktadır.

Aile Hukuku konusu kısaca aileyi ilgilendiren hukuksal ilişkiler bütünü olarak tanımlanabilecek olup, aşağıda belirtilen konulardan oluşmaktadır.

• I. Evlilik Hukuku

Evlilik Hukuku; Nişanlılık, Evlenme ve Boşanma ana başlıkları altında konularına ayrılmaktadır.

• - Nişanlılık
• - Evlenme Ehliyetleri ve Engelleri
• - Evlenme Başvurusu ve Töreni
• - Batıl Olan Evlenmeler
• - Boşanma
• - Evliliğin Genel Hükümleri
• - Eşler Arasındaki Mal Rejimleri
• II. Hısımlık Hukuku

Hısımlık Hukuku; Soybağı, Velayet ve Aile ana başlıkları altında konularına ayrılmaktadır.

• - Soybağının Kurulması
• - Kocanın Babalığı
• - Tanıma ve Babalık Hükmü
• - Evlat Edinme
• - Soybağının Hükümleri
• - Velayet
• - Çocuk Malları
• - Aile ve Nafaka Yükümlülüğü
• - Ev Düzeni ve Aile Malları
• III. Vesayet Hukuku

Vesayet Hukuku; Vesayet, Kayyımlık, Yasal Danışmanlık ve Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması ana başlıklarında konularına ayrılmaktadır.

• - Vesayet Organları
• - Vesayeti Gerektiren Haller
• - Vesayetin Yürütülmesi, Vasinin Görevleri ve Vesayetin Sona Ermesi
• - Kayyımlık
• - Yasal Danışmanlık
• - Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması
• 3) MİRAS HUKUKU (m.495-m.682)

Miras hukuku, ölen bir kişinin malvarlığının geleceği ile ilgilenmekte olup, iki önemli konuyu düzenlemektedir. Birincisi kimlerin mirasçı oldukları; ikincisi ise, mirasın mirasçılara nasıl intikal ettiği konularıdır. Bu çerçevede aşağıda belirtilen konulardan oluşmaktadır.

• I. Mirasçılar
• - Yasal Mirasçılar
• - Ölüme Bağlı Tasarruflar
• - Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali ve Tenkisi
• - Miras Sözleşmesinden Doğan Davalar
• II. Mirasın Geçmesi
• - Mirasın Açılması
• - Mirasın Geçmesinin Sonuçları
• - Mirasın Kazanılması
• - Mirasın Reddi
• - Resmi Defter Tutma ve Resmi Tasfiye
• - Miras Sebebiyle İstihkak Davası
• III. Mirasın Paylaşılması
• - Paylaşımdan Önce Miras Ortaklığı
• - Paylaşmanın Nasıl Yapılacağı
• - Mirasta Denkleştirme
• - Paylaşmanın Tamamlanması ve Sonucu
• 4) EŞYA HUKUKU (m.683-m.1027)

Eşya Hukuku, kişilerin eşya denilen mallarla ilişkilerini düzenleyen bir hukuk dalıdır. Bu kapsamda genellikle maddi(cismani) mallarla ilişkiler girmekte olup, bu ilişki kişinin eşya üzerinde fiili hakimiyeti olan zilyetlik şeklinde olabileceği gibi; herkese karşı ileri sürülebilen mutlak haklar arasında önemli yer tutan ayni haklar olan mülkiyet ve sınırlı ayni hak şeklinde de olabilecektir. Eşya Hukuku aşağıda belirtilen konulardan oluşmaktadır.

• I. Zilyetlik ve Tapu Sicili
• - Zilyetliğin Türleri
• - Zilyetliğin Kazanılması ve Kaybedilmesi
• - Zilyetliğin Korunması
• - Zilyetlikten Doğan Hak Karineleri
• - Tapu Siciline Hakim Olan İlkeler
• - Tapu Sicili İşlemleri
• II. Mülkiyet Hakkı
• - Paylı Mülkiyet
• - Elbirliği(İştirak) Halinde Mülkiyet
• - Taşınmaz Mülkiyeti
• - Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılması
• - Taşınır Mülkiyeti
• III. Sınırlı Ayni Haklar
• - İrtifak Hakları
• - Eşyaya Bağlı İrtifaklar
• - Şahsa Bağlı İrtifaklar
• - İntifa Hakkı
• - Oturma Hakkı
• - Üst (İnşaat) Hakkı
• - Kaynak Hakkı
• - Taşınmaz Yükü
• - Rehin hakkı
• - Taşınmaz Rehni (İpotek)
• - Taşınır Rehni
• 5) BORÇLAR HUKUKU

Borçlar Hukuku, Medeni Hukukun borç ilişkilerini düzenleyen bir dalı olup, konusunu borç ilişkilerinin doğumu, hükümleri, türleri ve sona ermesi oluşturmaktadır.

Borçlar Hukukunun asli kaynaklarının başında, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu gelmektedir. Borçlar Kanunumuz iki kısımdan oluşmaktadır. Genel hükümler ve Özel Borç İlişkileri.

• a) GENEL HÜKÜMLER (Madde 1- Madde 206)
• I. Borç İlişkisinin Kaynakları
• - Sözleşmeden Borç İlişkileri (m.1 - m.48)
• - Haksız Fiillerden Borç İlişkileri (m.49 - m.76)
• - Sebepsiz Zenginleşmeden Borç İlişkileri (m.77 - m.82)
• II. Borç İlişkisinin Hükümleri
• - Borçların İfa Edilmesi
• - Borçların İfa Edilmemesinin Sonuçları
• III. Borçların ve Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, Zamanaşımı
• IV. Borç İlişkilerinde Özel Durumlar
• - Müteselsil Borçluluk
• - Koşula Bağlı Borçlar
• - Bağlanma Parası
• - Cayma Parası
• - Ceza Koşulu (Cezai Şart)
• V. Borç İlişkisinde Taraf Değişiklikleri
• - Alacağın Devri
• - Borcun Üstlenilmesi
• - Sözleşmenin Devri ve Sözleşmeye Katılma
• b) ÖZEL BORÇ İLİŞKİLERİ (Madde 207- Madde 649)
• I. Mülkiyetin Devri Amacını Güden Sözleşmeler
• - Satış Sözleşmesi (m.207 - m.281)
• - Mal Değişim (Trampa) Sözleşmesi (m.282 - m.284)
• - Bağışlama Sözleşmesi (m.285- m.298)
• II. Kullandırma Amacı Güden Sözleşmeler
• - Kira Sözleşmesi (m.299 – m. 378)
• - Ödünç Sözleşmeleri (m.379 – m.392)
• III. İş Görme Amacı Güden Sözleşmeler
• - Hizmet Sözleşmesi (m. 393 – m.447)
• - Eser Sözleşmesi (m. 470 – m.486)
• - Yayım Sözleşmesi (m.487 – m.501)
• - Vekalet Sözleşmesi (m.502 – m.514)
• IV. Saklama Amacı Güden Sözleşmeler
• - Saklama Sözleşmesi (m.561 – m.580)
• V. Güvence Amacı Güden Sözleşmeler
• - Kefalet Sözleşmesi (m.583 - m.603)
• VI. Şansa ve Tesadüfe Bağlı Sözleşmeler
• - Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi (m.611- m.619)
• VII. Şirket Sözleşmeleri
• - Adi Ortaklık Sözleşmesi (m.620 – m.645)