A) Damga Vergisi Nedir?

488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu’nda ayrıntılı olarak düzenlendiği üzere, damga vergisi, kişilerin kendi aralarında ya da kişilerin resmi kurumlarla veya resmi kurumların kendi arasındaki işlemleri belgeleyen kağıtlardan alınan vergi olarak tanımlanmaktadır.

488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga vergisine tabidir. Bu kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder. Yabancı memleketlerle Türkiye'deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtlar, Türkiye'de resmi dairelere ibraz edildiği, üzerine devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulmaktadır.

B) Ekli (1)Sayılı Tabloda Yer Alan Damga Vergisine Tabi Kağıtlar

I. Akitlerle (Sözleşmelerle) ilgili kâğıtlar

A. Belli parayı ihtiva eden kâğıtlar:

1. Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler
2. Kira mukavelenameleri (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden)
3. Kefalet, teminat ve rehin senetleri
4. Tahkimnameler ve sulhnameler
5. Fesihnameler (Belli parayı ihtiva eden bir kâğıda taalluk edenler dahil)
6. Karayolları Trafik Kanunu uyarınca kayıt ve tescil edilmiş ikinci el araçların s atış ve devrine ilişkin sözleşmeler
7. Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlara ilişkin ön izin, irtifak hakkı veya kullanma izni sözleşmeleri (yatırım taahhüdü bulunanlar dâhil ön izin, irtifak hakkı veya kullanma izni süresine göre bulunacak bedel üzerinden)
8. Resmî şekilde düzenlenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri
9. Resmî dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin yaptıkları ihalelerde, ihaleyi yapan idare ile düzenlenen sözleşmeler
10. 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında düzenlenen:
    • Taksitle satış sözleşmeleri
    • Ön ödemeli konut satış sözleşmeleri
    • Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri
    • Paket tur sözleşmeleri
    • Abonelik sözleşmeleri
    • Mesafeli satış sözleşmeleri
11. 7/6/2012 tarihli ve 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu kapsamında düzenlenen turist rehberliğine ilişkin sözleşmeler
12. 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında düzenlenen:
    • Toptan elektrik satış sözleşmeleri,
    • Perakende elektrik satış sözleşmeleri
13. 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu kapsamında düzenlenen:
    • Toptan doğal gaz satışına ilişkin sözleşmeler,
    • Tüketicilere doğal gaz satışına ilişkin sözleşmeler
14. Resmi şekilde düzenlenen kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat sözleşmeleri
15. Resmi şekilde düzenlenen kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat sözleşmeleri kapsamında yapı müteahhitleri ile alt yükleniciler arasında düzenlenen inşaat taahhüt sözleşmeleri
16. Kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat işlerine ilişkin danışmanlık hizmet sözleşmeleri
17. Yapı denetimi hizmet sözleşmeleri

B. Belli parayı ihtiva etmeyen kâğıtlar:

1. Tahkimnameler
2. Sulhnameler
3. Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri (Belli parayı ihtiva edenler dahil)

II. Kararlar ve mazbatalar

III. Ticarî işlemlerde kullanılan kâğıtlar

1. Ticarî ve mütedavil senetler:
• Emtia senetleri (Makbuz senedi, Rehin senedi, İyda senedi, Taşıma senedi)
• Konşimentolar
• Deniz ödüncü senedi
• İpotekli borç senedi, irat senedi
2. Ticarî belgeler:

IV. Makbuzlar ve diğer kâğıtlar

C) Damga Vergisinin Mükellefi Kimlerdir?

Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir. Resmi kurumlarla kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini ise kişiler ödemektedir. Resmi kurumların kendi aralarındaki işlemleri belgeleyen kağıtlar ise kural olarak damga vergisinden muaftırlar.

D) Damga Vergisinin Sözleşmeler Bakımından Önemi Ve Sözleşme Süresinin Uzaması Halinde Ödenip Ödenmeyeceği Konusu

Sözleşmeler imza edilirken sözleşme bedeli oranında hesaplanacak bir Damga Vergisi Tahakkuku yapılmaktadır. Sözleşme üzerinde bir bedel yazılı ise, bu vergi nispi olarak, sözleşme üzerinde bir bedel yazılı değilse maktu olarak vergilendirilmektedir.

Bu damga vergisi; sözleşmeye konu bedel için ödendiğinden, sözleşmenin süresinin Damga Vergisi Tahakkuku için bir önemi bulunmadığından yeni bir sözleşme akdedilmeden, sözleşmenin süresinin uzatılması halinde devam eden sözleşme için yeni bir damga vergisi tahakkuku yapılıp yapılmayacağı hususu ortaya çıkmaktadır.

Bu konuda Danıştay vermiş olduğu kararlar dahilinde konuya açıklık getirilmiş olup, süresi kendiliğinden uzayan sözleşmelerin 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun aradığı anlamda damga vergisine tabi bir sözleşme olmadığını, bu durumda damga vergisinin tahakkuk edilemeyeceğini belirtmek gerekir.