Davalar & Makaleler

ACENTE'NİN HUKUKİ DURUMU VE ACENTELİK SÖZLEŞMESİ & FRANCHİSİNG SÖZLEŞMESİ İLE ACENTELİK SÖZLEŞMESİ ARASINDAKİ TEMEL FARKLILIK

18 Ocak 2020

A. Acente'nin Hukuki Durumu Ve Acentelik Sözleşmesi

Türk Ticaret Kanunu madde 102'de acente; ticari mümessil (temsilci), ticari vekil, satış memuru veya işletmenin çalışanı gibi işletmeye bağlı bir hukuki konuma sahip olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak, belli bir yer veya bölge içinde sürekli şekilde ticari bir işletmeyi ilgilendiren sözleşmelerde aracılık etmeyi veya bunları o tacir adına yapmayı meslek edinen kimse olarak tanımlanmıştır.

Acente, müvekkili tacirin sözleşme yapacağı kişileri bulur ve bunları, tacirle sözleşme ilişkisine girmeye yönlendirir. Acente de aynen simsar gibi çalışır. Ancak simsardan farklı olarak, acentenin, müvekkili ile olan ilişkisi süreklilik arz eder. Acenteliğin simsarlıktan farklı olan bir diğer yönü de, acentenin, tacirin işletmesiyle ilgili sözleşmelerin yapılabilmesi için aracılık faaliyeti göstermekle yükümlü tutulmuş olmasıdır.

Acente, bir ticari işletmeyi ilgilendiren sözleşmelerde aracılık etme veya bunları tacir adına yapma şeklinde faaliyet gösterir. Dolayısıyla acente, ancak bir tacirin ticari işletmesini ilgilendiren sözleşmelerin yapılmasına aracılık veya bu sözleşmeleri o tacir adına yapmakla görevlendirilebilir. Eğer müvekkil, tacir konumunda değilse atanan bağımsız yardımcı, acentelik hükümlerine tabi olmaz.

Acentelik sözleşmesinin yapılması, herhangi bir şekle bağlı değildir. Ancak acenteye tacir adına sözleşme yapma yetkisi de tanınmak isteniyorsa, bu yetkinin yazılı şekilde verilmesi ve belgenin acente tarafından tescil ve ilan ettirilmesi gerekir. Acentenin, tacir ad ve hesabına sözleşme yapabilmesi için acenteye özel yetki verilmiş olması gerekir. Bu yetkinin yazılı şekilde verilmesi ve yetki belgesinin, ticaret siciline tescil-ilan edilmesi zorunludur. Bu şekilde özel yetki verilen acentenin yaptığı sözleşmeler, taciri bağlar.

Acentenin, sözleşme yapma konusunda yetkili kılınmamış olmasına rağmen müvekkili adına bir sözleşme ilişkisine giriştiği hallerde müvekkil, sözleşmenin yapıldığını öğrenir öğrenmez sözleşmeye icazet verdiğini 3.kişiye bildirebilir. İcazet verilmezse, acente yaptığı sözleşmeden bizzat sorumlu olur. Aynı hüküm, acentenin kendisine verilen yetkinin sınırlarını aşması halinde de uygulanır.

Acentelikten söz edilebilmesi için başkası adına aracılık veya sözleşme yapan kişinin, bu işi meslek edinmiş olması da gerekir. Meslek edinme, süreklilik unsurunun doğal bir sonucudur.

B. Franchising Sözleşmesi ile Acentelik Sözleşmesi Arasındaki Temel Farklılık

Tek satıcılığa benzeyen, ancak ondan çok daha karmaşık bir yapıya sahip olan Franchising sözleşmesi de, acentelikten farklıdır.

  • Franchising sözleşmesinde, franchise veren, ücret karşılığında, başka bir tacire (franchise alan) ürettiği mal ve hizmetlerin sürekli şekilde dağıtımı ve pazarlanması hususunda imtiyaz tanır.
  • Bu sürekli ilişki içinde franchise veren, alana, kendi işletme adını, markasını, sair tanıtma işaretlerini, ticari teknik bilgi ve becerisini (know-how) kullanma hakkını da devreder.
  • Acentelikten farklı olarak Franchising sözleşmesinde, franchise alan kendi ad ve hesabına hareket eder ve geliri, ürünlerin alım-tekrar satımı arasındaki fiyat farkından oluşur.

Kaynak: Sabih Arkan, Ticari İşletme Hukuku, 2019.

Bu sitede paylaşılan çalışmalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, Türkiye Barolar Birliği'nin ilgili düzenlemeleri uyarınca reklam, teklif, hukuki öneri veya danışmanlık teşkil etmez.

Popüler

Öne Çıkan

Yeni

Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması Sürecinde Toplu Görüşmelere Kadar Yaşanan Yasal Prosedür
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Mayıs 2019
YLSY Öğrenim Programı Kapsamında Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Karşılaştığı Hukuki Sorunlar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
03 Mayıs 2019
İş Makinelerinin Mülkiyetinin Tespiti ve Tescili
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Mayıs 2019
Doktorların Kamu Hastanelerinde ve/veya Özel Hastanelerde Çalışma Halleri
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
09 Mayıs 2019
Kamulaştırma Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
11 Mayıs 2019
Trafik Kazaları Sonrasında Karşılaşılan Hukuki Süreç ve Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Mayıs 2019
Aldatan Eşin Sevgilisinin, Aldatılan Eşe Manevi Tazminat Ödemesi Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Mayıs 2019
Karşılıksız Çek Şikayetinde Başvuru Hakkı ve Şirket Yetkilisinin Belirtilmesi
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Mayıs 2019
Konkordato Halinde İşçi Alacaklarının Durumu
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
21 Mayıs 2019
Konkordato Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
24 Mayıs 2019
Tahkim Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
26 Mayıs 2019
Kişiler Hukukuna İlişkin Davalar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
29 Mayıs 2019
Kredi Kullanımında Hayat Sigortasının Yapılması Durumu, Vefat Eden Kişinin Kredi Borcuna İlişkin Mirasçıların Karşılaştığı Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Haziran 2019
Lex Mercatoria And Arbitration
Av. Fatmira MULAJ
03 Haziran 2019
Maçlarda Görev Alan Polis Memurlarının Harcırah Alacağı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Haziran 2019
Medeni Hukukun Tanımı ve Kapsamı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
08 Haziran 2019
Milletlerarası Tahkimde Ayrılabilirlik İlkesi
Av. Fatmira MULAJ
11 Haziran 2019
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davası (Paylaşma Davası)
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Haziran 2019
Miras Hukukuna İlişkin Dava ve Talepler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Haziran 2019
Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Haziran 2019