Davalar & Makaleler

1969 TARİHLİ MÜDAHALE SÖZLEŞMESİ

13 Aralık 2019

(1969 tarihli Açık Denizlerde Petrol Kirliliğine Neden Olan Kazalara Müdahaleye İlişkin Sözleşme - International Convention relating to Intervention on the High Seas in Cases of Oil Pollution Casualties, 1969 1)

Müdahale Sözleşmesini genel olarak açıklayacak olursak; Müdahale Sözleşmesi ile açık denizde gerçekleşebilecek bir deniz kazası sonucunda petrolün denize veya kıyı şeritlerine dökülerek ve yayılarak kirliliğe yol açması halinde, deniz kazasından doğrudan etkilenen ya da tehdit altında bulunan sahildar devletlerin, kirlilikten etkilenme ihtimallerinin olması durumunda; söz konusu kirliliğe ilişkin önlem alınması ile müdahale edilebilmesine ilişkin yöntem ve usulleri içermektedir.

Böylece sahildar devlet, kirliliği ortadan kaldırmaya yönelik önlemler alırken veya kirliliğe müdahale ederken; geminin bayrak devleti, ilgili petrol şirketi ve diğer sahildar devletler ile koordinasyon içerisinde hareket etmesinin gerektiği; herhangi bir önlem almadan önce kıyı devletinin, adları IMO’nun gözetimi altında oluşturulacak bir listeden seçilecek olan bağımsız uzmanlardan danışmanlık alınmasının gerekliliği; son derece acil durumlar söz konusu olduğunda, Kıyı Devletinin önceden bildirimde bulunmadan ya da herhangi yetkili kuruma/kuruluşa danışmadan ya da hali hazırda başlamış bulunan danışmanlık görüşmelerine devam etmeden durumun aciliyeti çerçevesinde gerekli önlemleri alabileceği; alınan önlemlerin veya yapılan müdahalenin, gerçekleşen hasara ya da karşılaşılan tehlikeye uygun oranda olmasının gerektiği belirtilmiştir 2.

Ayrıca, Müdahale Sözleşmesinin hükümlerini ihlal ederek diğer tarafa zarar verecek şekilde önlem alan veya müdahale eden herhangi bir tarafın, Müdahale Sözleşmesinde bahsedilen nihai hedefe ulaşılması için gereken makul önlemleri aşarak zarara yol açmış ise, zarar açtığı tarafa tazminat ödemekle yükümlü olduğu; tazminat konusunda öncelikle tarafların müzakereler yoluyla anlaşması gerektiği, aksi halde arabuluculuk yolunun kullanılması gerektiği, buradan da sonuç alınamadığı takdirde tahkim kuruluna gidilebileceği hususlarında yükümlülük getirici nitelikte düzenlemeler tesis edilmiştir.

Taraf devletler, denizlerde ve kıyılarda petrol kirliliği tehdidi yaratacak ciddi sonuçlar doğurabilen deniz kazalarına karşı kendi çıkarlarını korumak için söz konusu çıkarların açık denizlerde de istisnai nitelikteki tedbirlerle korunmasının zorunlu olduğuna ve bu tedbirlerin açık denizlerin serbestliği ilkesini etkilemeyeceğine inanarak Müdahale Sözleşmesini kabul etmişlerdir 3 .

Müdahale Sözleşmesinin kapsamı ise sözleşmenin 1. maddesinde şu şekilde belirlenmiştir:

“Bu Sözleşme’nin tarafları, büyük zararlı sonuçlar yaratması muhtemel bir deniz kazasının veya böyle bir kazaya bağlı fullerin denizde petrol kirliliği veya kirlilik tehlikesi yaratmasının ardından, kıyılarını veya ilgili menfaatlerini etkileyebilecek ciddi ve yakın bir tehdidin önlenmesi, azaltılması veya ortadan kaldırılması için gerekli (zaruri) sayılabilecek önlemleri açık denizde alabilirler.”

Sözleşmenin kapsamını belirleyen ve sözleşmenin temeli olan bu maddeden de anlaşıldığı üzere, alınacak olan tedbirler önleyici değil, kaza gerçekleştikten sonra kazanın sonuçlarını giderici niteliktedir.

Bu madde, her ne kadar sözleşmenin temeli olsa da kıyı devletinin müdahale yetkisi bakımından birçok sorunu açıklığa kavuşturmamıştır. Müdahale Sözleşmesi, geminin kıyıdan çok daha fazla uzakta kaza yapması durumunda orta çıkan petrol kirliliğinin veya kirlilik tehdidinin “ciddi ve yakın tehdit” olup olmadığının nasıl tespit edileceğine tam bir açıklık getirmemiş ve buradaki “uzaklık” konusunda herhangi bir sınırlama belirlememiştir. Ayrıca, madde kapsamında belirtilmiş olan alınabilecek olan tedbirlerin neler olacağı konusunda da açıklık bulunmamaktadır. Alınabilecek olan tedbirlere ilişkin olarak “zaruri sayılabilecek” önlemler şeklinde belirleme yapılmış ve bu sayede tedbirlerin sübjektif değil, objektif ölçütlere dayanması sağlanmaya çalışılmıştır 4.

Ancak yine de zaruri sayılabilecek önlemlerin neler olduğu konusunda Sözleşme kapsamında açıklık bulunmamaktadır. Dinstein, Sözleşme’de alınacak tedbirler konusunda açıklık bulunmadığı için bu tedbirlerin gemiyi bombalamaya ve batırmaya kadar varabileceğini ifade etmektedir5.

  1. 6 Mayıs 1975’de yürürlüğe giren Sözleşme, 24 Kasım 2016 itibariyle 89 devlet tarafından onaylanmıştır. Türkiye, Sözleşme’ye taraf değildir.
  2. O’Connel, D. M.: “Reflections on Brussels: IMCO and the 1969 Pollution Conventions”, Cornell International Law Journal, 1970, Vol. 3, Iss. 2, s. 167 vd.
  3. Preamble, International Convention Relating to Intervention on the High Seas in Cases of Oil Pollution Casualties, 1969.
  4. Cundick, R. P.: “High Seas Intervention: Parameters Of Unilateral Action”, San Diego Law Review, 1973, Vol. 10:514, s. 526.
  5. Dinstein, Y.: “Oil Pollution By Ships And Freedom Of The High Seas”, Journal of Maritime Law and Commerce, January 1972, Vol. 3, No. 2, s. 371.
Bu sitede paylaşılan çalışmalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, Türkiye Barolar Birliği'nin ilgili düzenlemeleri uyarınca reklam, teklif, hukuki öneri veya danışmanlık teşkil etmez.

Popüler

Öne Çıkan

Yeni

Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması Sürecinde Toplu Görüşmelere Kadar Yaşanan Yasal Prosedür
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Mayıs 2019
YLSY Öğrenim Programı Kapsamında Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Karşılaştığı Hukuki Sorunlar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
03 Mayıs 2019
İş Makinelerinin Mülkiyetinin Tespiti ve Tescili
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Mayıs 2019
Doktorların Kamu Hastanelerinde ve/veya Özel Hastanelerde Çalışma Halleri
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
09 Mayıs 2019
Kamulaştırma Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
11 Mayıs 2019
Trafik Kazaları Sonrasında Karşılaşılan Hukuki Süreç ve Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Mayıs 2019
Aldatan Eşin Sevgilisinin, Aldatılan Eşe Manevi Tazminat Ödemesi Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Mayıs 2019
Karşılıksız Çek Şikayetinde Başvuru Hakkı ve Şirket Yetkilisinin Belirtilmesi
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Mayıs 2019
Konkordato Halinde İşçi Alacaklarının Durumu
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
21 Mayıs 2019
Konkordato Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
24 Mayıs 2019
Tahkim Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
26 Mayıs 2019
Kişiler Hukukuna İlişkin Davalar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
29 Mayıs 2019
Kredi Kullanımında Hayat Sigortasının Yapılması Durumu, Vefat Eden Kişinin Kredi Borcuna İlişkin Mirasçıların Karşılaştığı Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Haziran 2019
Lex Mercatoria And Arbitration
Av. Fatmira MULAJ
03 Haziran 2019
Maçlarda Görev Alan Polis Memurlarının Harcırah Alacağı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Haziran 2019
Medeni Hukukun Tanımı ve Kapsamı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
08 Haziran 2019
Milletlerarası Tahkimde Ayrılabilirlik İlkesi
Av. Fatmira MULAJ
11 Haziran 2019
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davası (Paylaşma Davası)
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Haziran 2019
Miras Hukukuna İlişkin Dava ve Talepler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Haziran 2019
Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Haziran 2019