İkinci el motorlu kara taşıtları (araçları), 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 3’üncü maddesinde tanımlanan ve trafik siciline tescilli olan motosiklet, otomobil, arazi taşıtı, otobüs, kamyonet, kamyon ve lastik tekerlekli traktör niteliğindeki taşıtları, olarak ifade edilmektedir.

İkinci el motorlu kara taşıtları (araç) satışlarında satıcının sorumluluğuna ilişkin yapacağımız değerlendirmede,

• Bu işin ticareti ile ilgilenen, yani meslek olarak iştigal eden gerçek kişi ve tüzel kişiler ile
• normal olarak, yani araç satışı ticareti ile ilgilenmeyip sadece aracının satışını gerçekleştiren kişiler

arasındaki ayrıma dikkat edilmesi gerekmektedir.

A) Bu İşin Ticareti İle İlgilenen, Yani Meslek Olarak İştigal Eden Gerçek Kişi Ve Tüzel Kişilerin Araç Satışındaki Sorumluluğu Bakımından

Konuya ilişkin olarak düzenlenen “İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” kapsamında “ikinci el motorlu kara taşıtı (aracı) ticareti, doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen ikinci el motorlu kara taşıtının satışı ve pazarlanmasıyla ilgili faaliyetler bütününü” olarak ifade edilmektedir.

1. Satışa sunulan ikinci el motorlu kara taşıtının tanıtımı, elektronik ortamlarda (sahibinden.com, arabam.com vb. gibi siteler) dahil yasal mevzuata uygun bir biçimde yerine getirilmelidir.
   • Marka ve modeli ile model yılı,
   • Rakam veya harflerinin bir kısmı karartılmak suretiyle motor ve şasi numarası.
   • Plaka numarası.
   • Yakıt türü.
   • Kilometresi.
   • Satış fiyatı.
   • Boyalı ve değişen parçaları.
   • Niteliği belirtilmek suretiyle hasar kaydı.
   • Üzerinde rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunup bulunmadığı.
   • Değişen parça, hasar kaydı, rehin ve haciz gibi bilgilerin ilgili sistemlerden temin edildiği tarih ve saat.
     şeklindeki bilgilere araç tanıtımında kesinlikle yer verilmesi gerekmektedir. Aksi halde cezai, hukuki ve idari anlamda satıcıların sorumluluğuna gidilebilecektir.
2. Yönetmelik kapsamında değerlendirdiğimizde araç satışının ticareti ile ilgilenenler bakımından belli şartları sağlayan araçların satışında ekspertiz raporu alınması zorunluluğu getirilmiş olup, bu raporun alınması neticesinde satışın gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
3. Yönetmelik kapsamında değerlendiğimizde, araç satışında belirli şartları sağlayan araçlar garanti kapsamında olup, ayıplı satış bakımında satıcının sorumluluğu söz konusudur.
4. Günlük yaşantımızda aracın boyalı, hasarlı, kilometresi düşürülmüş, rehinli, mülkiyeti muhafazalı kayıtlı şekilde satışı gerçekleştirilerek tüketicilerin zararına sebebiyet verilen birçok durumla karşılaşılmaktadır. **Satıcının aracı ayıplı bir biçimde satışından kaynaklı sorumluluğuna ilişkin olarak tüketicilerin birçok seçimlik hakkı bulunmaktadır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında seçimlik hakları şu şekildedir;
   • Araç Satış Bedelinin Faiziyle Geri Verilmesini İsteme Hakkı
   • Ayıp Kapsamında Aracın Ayıplı Gerçek Değerinin Tespiti Neticesinde Fazla Ödenen Bedelin İadesi
   • Aracın Ücretsiz Onarımını İsteme Hakkı
   • Ve Bu Taleplere Bağlı Somutlaştırıldığı Ölçüde Maddi ve Manevi Tazminat Hakkı

Ayrıca satıcılar Türk Ceza Kanunu, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, Türk Borçlar Kanunu ile ilgili Bakanlık ve Kurumlar vasıtasıyla çıkarılan yönetmelik ve düzenlemeler uyarınca cezai, hukuki ve idari anlamda yasal süreçler ile karşılaşmaktadır.

B) Normal Olarak, Yani Ticareti İle İlgilenmeyip Sadece Aracının Satışını Gerçekleştiren Kişilerin Sorumluluğu Bakımından

Bur tür satıcılar “İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” kapsamında olmayan kişilerdir. Araçlarını sattıkları alıcılar, tüketici sayılmazlar. Her ne kadar bu işin ticareti ile uğraşan kimselere nazaran yasal sorumluluk kapsamı daha az olsa da, Türk Borçlar Kanunu kapsamında sorumluluklarına ilişkin düzenlemeler (m.209 vd.) açık bir biçimde düzenlenmiştir.

Satıcı satışını yapmak isteği aracın tanıtımını elektronik ortamlarda (sahibinden.com, arabam.com vb. gibi siteler) dahil uygun bir biçimde yaparak, alıcıyı aydınlatması gerekmektedir. Bu nedenle,

• Marka ve modeli ile model yılı,
• Rakam veya harflerinin bir kısmı karartılmak suretiyle motor ve şasi numarası.
• Plaka numarası.
• Yakıt türü.
• Kilometresi.
• Satış fiyatı.
• Boyalı ve değişen parçaları.
• Niteliği belirtilmek suretiyle hasar kaydı.
• Üzerinde rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunup bulunmadığı.
• Değişen parça, hasar kaydı, rehin ve haciz gibi bilgilerin ilgili sistemlerden temin edildiği tarih ve saat.

şeklindeki hususlara araç tanıtımında yer vermesi Türk Borçlar Kanunu hükümleri gereğince satıcının aydınlatma yükümlülüğünün gereğidir.

Şahıslar arasında yapılan ticari nitelik taşımayan satışlarda da en çok karşılaşılan sorunlar aracın boyalı, hasarlı, kilometresi düşürülmüş, rehinli, mülkiyeti muhafazalı kayıtlı şekilde satışının gerçekleştirilmesidir. Bu kapsamda satıcının ayıptan ve zapttan sorumluluğu gündeme gelecek olup, ayrıca somut olay dahilinde alıcıların cezai, hukuki ve idari anlamda dava ve talep hakkı bulunmaktadır.