Davalar & Makaleler

TÜKETİCİ DAVALARINA GENEL BİR BAKIŞ

01 Ağustos 2024

A. Giriş

Taraflarını tüketici ve satıcı, sağlayıcı, üretici gibi girişimcilerin oluşturduğu hukuki ilişkilerde, taraflar arasında bir hakkın varlığı, kapsamı ve sonuçları üzerindeki anlaşmazlıklar tüketici uyuşmazlıklarını oluşturur. Uygulamada çok çeşitli tüketici davaları mevcut olup, yazımızda çokça karşılan uyuşmazlık türlerine değineceğiz. Tüketici davalarına geçmeden önce tüketici hakem heyetlerine kısaca değinmekte fayda bulunmaktadır. Zira mahkemelerdeki şekli kurallara bağlı kalmaksızın, daha basit, daha ekonomik ve daha hızlı bir şekilde tüketicinin korunması amacıyla tüketici hakem heyetleri oluşturulmuştur. Belli bir miktarın altındaki uyuşmazlıkların çözümü için tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunlu kılınmış ve uyuşmazlıklarla ilgili vereceği kararlar bağlayıcı hale getirilmiştir. Hakem heyetlerinin bu kararları, İcra İflas Kanun’un ilamların yerine getirilmesine ilişkin hükümlerine göre yerine getirilmektedir. Tarafların bu kararlara karşı on beş gün içinde tüketici mahkemesine itiraz etme hakları vardır. Bu itiraz hakem heyeti kararlarının icrasını durdurmayacaktır ancak talep halinde icranın durdurulması yönünde karar verilebilir. İtiraz üzerine bakılan hakem heyeti kararlarına karşı tüketici mahkemesinin verdiği kararlar kesindir.

1. Ayıplı Mal ve Hizmet Nedeniyle Açılabilen Davalar

Tüketiciler tarafından açılan davaların çoğunluğu ayıplı mal ve hizmete ilişkin davalar olduğunu görmekteyiz. Tüketiciler, ayıplı mal ve hizmetlere karşı, ayıplı malın teslim edildiği ve hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren yasal süreleri içerisinde satıcıya/sağlayıcıya ayıbı bildirmek şartıyla, birtakım seçimlik haklara sahip olmaktadır. Buna göre ayıplı mallarda; bedel iadesini içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi, ayıp oranında bedel indirimi ya da ücretsiz onarım isteme, ayıplı hizmette ise; sözleşmeden dönme, hizmetin yeniden görülmesi ve ayıp oranında bedelden indirim haklarına sahiptir. Ayrıca bu haklardan biri ile birlikte tazminat da istenebilmektedir. Öte yandan tüketiciler, ayıplı mal veya hizmetin neden olduğu her türlü zarardan dolayı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına sahiptirler.

2. Menfi Tespit Davaları ve Alacak Davaları

Uygulamada tüketicilerin satıcıya/sağlayıcıya karşı borcunun bulunmadığını tespit amacıyla tüketici mahkemelerinde menfi tespit davası açtıkları görülmektedir. Menfi tespit davasında davacı, davalının var olduğunu iddia ettiği bir hukuki ilişkinin bulunmadığının tespit edilmesini ister. Şartları gerçekleştiği takdirde tüketiciler abone sözleşmesinden kaynaklı alacak davaları, banka garanti sözleşmesinden kaynaklı alacak davaları gibi alacak davaları da açabilmektedir.

3. Uyarlama Davaları

Uyarlama, sözleşme kurulduğu zaman mevcut olan şartlarla sonradan ortaya çıkan şartların birbirine uymaması, şartların önemli ölçüde değişmesi halinde, dürüstlük kuralı gereği sözleşmenin değişen şartlara uydurulmasıdır. Sözleşmenin değişen şartlara uyarlanmasıyla edimler arasındaki denge yeniden kurulmuş olur. Bu husus, tüketici ve satıcı/sağlayıcı arasında kendiliğinden sağlanamazsa konu mahkemeye intikal ettirilmekte ve uyarlama davası açılmaktadır.

4. İfa Etmeme Nedeniyle Sorumluluk Davası

Satıcının/sağlayıcının mal ve hizmeti tüketiciye hiç veya gereği gibi ifa etmemesi durumunda açılabilen davalardır. Bu konuda TKHK’da özel bir düzenleme bulunmadığı için, Türk Borçlar Kanunu 96’ncı maddesi ve devamı maddelerine göre dava açılıp takip edilebilmektedir.

5. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da Düzenlenen Sözleşmelerle İlgili Davalar

TKHK’daki sözleşmeleri çok çeşitlilik arz etmekte olup; satış, kapıdan satış, taksitle satış, paket tur, devre tatil, abonelik, konut finansman, tüketici kredisi sözleşmelerini örnek olarak verebiliriz. Tüketicileri koruyucu mahiyetteki bu sözleşmelerin genelinde tüketiciye cayma hakkı tanınmıştır. Böyle bir hakkı kullanmayan tüketiciler sözleşmeden dolayı uğradıkları zararları tazmin amacıyla tüketici mahkemesinde alacak ve tazminat davaları açabileceklerdir.

6. Tüketici Örgütleri Tarafından Açılabilecek Davalar

TKHK’da tüketici örgütlerine, münferit olmayan, yaygınlık arz eden durumlarda tüketicilerin haklarının korunması için tüketici mahkemelerinde dava açma hakkı tanınmıştır. Örneğin, satışa sunulan bir seri malın ayıplı olması durumunda yasal düzenlemeler gereği tüketici örgütleri dava açabilmektedir.

Bu sitede paylaşılan çalışmalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, Türkiye Barolar Birliği'nin ilgili düzenlemeleri uyarınca reklam, teklif, hukuki öneri veya danışmanlık teşkil etmez.

Popüler

Öne Çıkan

Yeni

Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması Sürecinde Toplu Görüşmelere Kadar Yaşanan Yasal Prosedür
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Mayıs 2019
YLSY Öğrenim Programı Kapsamında Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Karşılaştığı Hukuki Sorunlar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
03 Mayıs 2019
İş Makinelerinin Mülkiyetinin Tespiti ve Tescili
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Mayıs 2019
Doktorların Kamu Hastanelerinde ve/veya Özel Hastanelerde Çalışma Halleri
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
09 Mayıs 2019
Kamulaştırma Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
11 Mayıs 2019
Trafik Kazaları Sonrasında Karşılaşılan Hukuki Süreç ve Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Mayıs 2019
Aldatan Eşin Sevgilisinin, Aldatılan Eşe Manevi Tazminat Ödemesi Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Mayıs 2019
Karşılıksız Çek Şikayetinde Başvuru Hakkı ve Şirket Yetkilisinin Belirtilmesi
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Mayıs 2019
Konkordato Halinde İşçi Alacaklarının Durumu
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
21 Mayıs 2019
Konkordato Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
24 Mayıs 2019
Tahkim Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
26 Mayıs 2019
Kişiler Hukukuna İlişkin Davalar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
29 Mayıs 2019
Kredi Kullanımında Hayat Sigortasının Yapılması Durumu, Vefat Eden Kişinin Kredi Borcuna İlişkin Mirasçıların Karşılaştığı Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Haziran 2019
Lex Mercatoria And Arbitration
Av. Fatmira MULAJ
03 Haziran 2019
Maçlarda Görev Alan Polis Memurlarının Harcırah Alacağı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Haziran 2019
Medeni Hukukun Tanımı ve Kapsamı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
08 Haziran 2019
Milletlerarası Tahkimde Ayrılabilirlik İlkesi
Av. Fatmira MULAJ
11 Haziran 2019
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davası (Paylaşma Davası)
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Haziran 2019
Miras Hukukuna İlişkin Dava ve Talepler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Haziran 2019
Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Haziran 2019