Davalar & Makaleler

VAKIFLARIN TİCARİ FAALİYETLERİ VE İŞLETMELERİ

14 Mayıs 2024

A. Vakıfların Ticari Faaliyetleri

Vakıflar Kanunu 26’ncı maddesinin birinci fıkrasında,

“Vakıflar, amacını gerçekleştirmeye yardımcı olmak ve vakfa gelir temin etmek amacıyla, Genel Müdürlüğe bilgi vermek şartıyla iktisadi işletme ve şirket kurabilir, kurulmuş şirketlere ortak olabilirler. Şirketler dahil iktisadi işletmelerden elde edilen gelirler vakfın amacından başka bir amaca tahsis edilemezler. Kurucularının çoğunluğu yabancı uyruklu olan vakıfların kurduğu yahut paylarının yarıdan fazlasına bu nevi vakıfların sahip olduğu şirketlerin mal edinmeleri hakkında aynı vakıfların mal edinmelerini düzenleyen hükümler uygulanır.” denilmektedir.

Kanuni düzenlemeden açıkça, vakıfların ticari faaliyette bulunabilecekleri, bunun için iktisadi işletme ve şirket kurabilecekleri, kurulu şirketlere ortak olabilecekleri görülmektedir. Bunun için izin alma söz konusu değildir. Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bildirim yeterlidir.

Vakıflar, tek başlarına hem limited şirket hem de anonim şirket kurup ticari işletme faaliyetinde bulunabilirler. Vakıfların tek başlarına kurdukları bu şirketlerde yönetsel sorumluluk esas itibariyle yönetim organına aittir. Ancak şirket yönetim organı ve yöneticileri de sorumlu tutulabilirler.

B. Vakıf İktisadi İşletmesi

Konuya başlarken öncelikle iktisadi işletme kavramını açıklamakta yarar vardır. İktisadi işletme; dernekler ve benzeri kar amacı gütmeyen kuruluşların amaçlarını gerçekleştirmeye yardımcı olmak veya gelirlerini arttırmak için ticari faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları ticari işletmeleri kapsar. Vakıflar resmi senedinde belirtilmişse yönetim kurulu kararıyla iktisadi işletme oluşturabilirler. Vakıf iktisadi işletmelerinin sermaye şirketi veya kooperatif şeklinde kurulmamış olması gerekir. Aksi halde ayrıca vergiye tabi olurlar. Bu iktisadi işletmelerin ticari, sınai veya zirai alanda devamlı olarak faaliyette bulunması gerekmektedir.

Vakıfların iktisadi işletmeleri, kazanç gayesi güdüp gütmediklerine, tüzel kişiliğe sahip olup olmadıklarına, bağımsız muhasebelerinin bulunup bulunmamasına bakılmaksızın vergiye tabidirler. Vakıfların eğitim ve sağlık gibi birtakım hizmetleri bir bedel karşılığı olmaksızın yerine getirilmeleri halinde, bu faaliyetler vakfa bağlı iktisadi işletme olarak değerlendirilmeyeceğinden vergiye tabi değildir. Ancak bu hizmetlerden bağış, masraf adı altında bile bedel alınması durumunda vakıf iktisadi işletmesi kabul edileceğinden kurumlar vergisine tabidir.

C. Vakıf Özel Öğretim ve Eğitim Kurumları

Vakıflar, 5580 sayılı Özel Eğitim Kurumları Kanunu ve buna bağlı olarak çıkartılmış olan yönetmeliğe göre, özel durumları nedeniyle özel eğitime muhtaçlar için öğretim ve eğitim kurumları açabilmektedirler. Bunlar okul öncesi, ilk ve orta öğretim kurumları, özel eğitim kurumları ve rehabilitasyon merkezleri, dershaneler, sürücü kursları dahil çeşitli kurslar, milletlerarası özel eğitim kurumları, öğrenci etüt merkezleridir. Fakat vakıflar askeri okul, emniyet teşkilatına bağlı okul ve din eğitimi-öğretimi yapan kurumları açamayacaklardır. Bu kurumlar tamamen Milli Eğitim Bakanlığı’nın denetimine tabidir. Ayrıca bu kurumların yaptıkları faaliyetlerin bir ticari faaliyet olduğu açıktır. Dolayısıyla vergiye tabidirler.

D. Vakıf Yurtları, Pansiyonları ve Lokalleri

Bu konuda mevzuatta özel bir düzenleme olmamakla birlikte, Anayasamızın 33’üncü maddesi ve Dernekler Kanunu 26’ncı maddesi kıyasen vakıflara da uygulanabileceğinden vakıfların yurt, pansiyon ve lokal açabileceğini belirtmek gerekir. Özel Öğrenci Barındırma Hizmetleri Yönetmeliği gereği de vakıflar yurt ve pansiyon işletebilmektedirler. Vakıflar da dernekler gibi lokal açabilmektedir. Bu konuda Dernekler Yönetmeliği 56-71. maddeleri arasında ayrıntılı düzenlemeler mevcuttur. Bu hükümler kıyasen vakıf lokalleri içinde uygulanabilecektir.

* Yararlanılan Kaynaklar: Cem AKBIYIK, Yeni Kurulan Vakıfların Ticari Faaliyetleri, Fasikül Hukuk Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 100, Mart 2018, Sayfa: 111-115.

Bu sitede paylaşılan çalışmalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, Türkiye Barolar Birliği'nin ilgili düzenlemeleri uyarınca reklam, teklif, hukuki öneri veya danışmanlık teşkil etmez.

Popüler

Öne Çıkan

Yeni

Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması Sürecinde Toplu Görüşmelere Kadar Yaşanan Yasal Prosedür
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Mayıs 2019
YLSY Öğrenim Programı Kapsamında Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Karşılaştığı Hukuki Sorunlar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
03 Mayıs 2019
İş Makinelerinin Mülkiyetinin Tespiti ve Tescili
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Mayıs 2019
Doktorların Kamu Hastanelerinde ve/veya Özel Hastanelerde Çalışma Halleri
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
09 Mayıs 2019
Kamulaştırma Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
11 Mayıs 2019
Trafik Kazaları Sonrasında Karşılaşılan Hukuki Süreç ve Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Mayıs 2019
Aldatan Eşin Sevgilisinin, Aldatılan Eşe Manevi Tazminat Ödemesi Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Mayıs 2019
Karşılıksız Çek Şikayetinde Başvuru Hakkı ve Şirket Yetkilisinin Belirtilmesi
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Mayıs 2019
Konkordato Halinde İşçi Alacaklarının Durumu
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
21 Mayıs 2019
Konkordato Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
24 Mayıs 2019
Tahkim Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
26 Mayıs 2019
Kişiler Hukukuna İlişkin Davalar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
29 Mayıs 2019
Kredi Kullanımında Hayat Sigortasının Yapılması Durumu, Vefat Eden Kişinin Kredi Borcuna İlişkin Mirasçıların Karşılaştığı Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Haziran 2019
Lex Mercatoria And Arbitration
Av. Fatmira MULAJ
03 Haziran 2019
Maçlarda Görev Alan Polis Memurlarının Harcırah Alacağı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Haziran 2019
Medeni Hukukun Tanımı ve Kapsamı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
08 Haziran 2019
Milletlerarası Tahkimde Ayrılabilirlik İlkesi
Av. Fatmira MULAJ
11 Haziran 2019
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davası (Paylaşma Davası)
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Haziran 2019
Miras Hukukuna İlişkin Dava ve Talepler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Haziran 2019
Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Haziran 2019