Davalar & Makaleler

VAKIFLARIN GELİRLERİ, MALİ İŞLEMLERİ, DEFTER VE KAYITLARI

11 Mayıs 2024

A. Vakıfların Gelirleri

Vakıfların gelirleri; kuruluş mal varlığının kira ve benzeri gelirleri ile nakit mal varlığının faiz, hisse senedi ve benzeri menkul kıymetlerin nemaları ve iktisadi işletme gelirleri ile ortaklıklarının kar paylarıdır. Ayrıca yurtiçi ve yurtdışı bağışlar ve yardım toplama faaliyetlerinden elde edilen gelirler de vakfın temel gelirleridir.

Bağışlama, bir malı bir amaca özgülemek için kendi mal varlığından ayırıp vermektir. Türk Borçlar Kanunu m.285’te “Bağışlama sözleşmesi, bağışlayanın sağlar arası sonuç doğurmak üzere, malvarlığından bağışlanana karşılıksız olarak bir kazandırma yapmayı üstlendiği sözleşmedir” denilmek suretiyle bağışın bir sözleşme olduğu belirtilmiştir.

Yardım, bir kişinin veya başka bir özel hukuk yahut kamu tüzel kişisinin veyahut kamu kurum ve kuruluşunun ayni veya nakdi varlıklarından; bir kişi veya başka bir özel hukuk yahut kamu tüzel kişisinin veyahut kamu kurum ve kuruluşunun ihtiyacını gidermek maksadıyla doğrudan veya dolaylı olarak talep edilmesi halinde karşılıksız veya ödünç olarak verilmesidir. Yardım isteğe bağlı olarak yapılır ve kimse yardımda bulunmaya zorlanamaz.

Türkiye’de yardım toplama, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu ve Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yapılmaktadır. Vakıflar da Kanunun 3’üncü maddesinde yardım toplayabilecek kuruluşlar arasında sayılmışlardır. Kişiler ve kuruluşlar, Yardım Toplama Kanunu’nun 6’ncı maddesi gereği yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan Cumhurbaşkanınca belirlenenler izin almadan yardım toplayabilirler. Yardım toplama izni ilçelerde kaymakamlıktan, birden fazla ilçeyi kapsaması durumunda valilikten alınır. Birden fazla ili kapsayacaksa vakfın yerleşim yeri valisinden izin alınır ve izni veren valilik bunu ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verir.

Vakıflarda yardım toplama konusunda sorumlu kurul, yönetim kuruludur. Yardım toplama faaliyeti ile sağlanan net gelirin gerçekleştirilmek istenen amaç doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığı, izin veren makamın gözetim ve denetimine tabidir. Sorumlu kurul, yardım toplama süresinin bitiminden itibaren on gün içinde toplanan yardımın kesin hesabını çıkarmak ve bir örneğini izni veren makama vermek zorundadır. Zorunlu hallerde bu süre izni veren makamca otuz güne kadar uzatılabilmektedir. Yardım Toplama Kanunu m.24 “yardım toplama faaliyetinin giderleri” ile ilgili sorumluluk getiren hükümler içermektedir. Kanun maddesi şöyledir:

“Makbuzla, belirli yerlere kutu koymak veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tabi tutulmuş sistemler kullanmak suretiyle, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak yardım toplama şekillerinde giderler, brüt gelirin yüzde onunu; eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler tertipleyerek, sergiler açarak, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenleyerek yardım toplama hallerinde ise giderler, brüt gelirin yüzde kırkını geçemez.

Giderlerin gösterilen oranları geçmesi halinde aradaki fark, haklı nedenler olmadıkça, sorumlu kurul üyelerine ödettirilir.”

Toplanan yardımın proje bütçesini gerçekleştirecek orana ulaşamaması halinde tümüne veya bütçeyi aşması hallerinde de aşan kısmına el konularak, benzer amaçlı bir kuruluşa aktarılır. Toplanan yardımı kimse kişisel amaçları için kullanamaz. Zira yardım devlet malı sayılmaktadır. Kişisel amaçları için kullananlar devlet memuru gibi cezalandırılmaktadır.

B. Vakfın Muhasebesi, İdari ve Mali Defter ve Kayıtları

Vakıflar muhasebe kayıtlarını ve belgelerinin tevsikini 213 sayılı Vergi Usul Kanununda belirtilen hükümlere göre yaparlar.

Vakıflar, bağış makbuzları ile gerekli görülen belgeleri Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden temin ederler. Vakıflar tarafından tutulması gereken defterler ile kullanılan bağış makbuzları, harcama belgeleri ile diğer belgeler özel kanunlarda belirtilen süreler saklı kalmak üzere, ilgili bulundukları mali yılı takip eden takvim yılından başlayarak 10 yıl süreyle saklanır.

Vakıf yönetimi, vakfın yönetici veya yönetim kurulu üyeleri listesini, bir önceki yıla ait faaliyet raporlarını, bütçe ve bilançolarını, gayrimenkullerini, mali tablolarını ve bu tabloların uygun araçlarla yayınlandığına dair belgeyi, işletme ve iştiraklerinin mali tabloları ile yönetmelikle belirlenecek bilgileri içeren beyannameyi her takvim yılının ilk altı ayı içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne vermek zorundadır. Ayrıca vakıflar, yurtdışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan alacakları nakdi bağış ve yardımlar ile yurtdışındaki benzer amaçlı vakıf ve derneklere yapacakları nakdi bağış ve yardımları banka aracılığıyla yaparak bir ay içinde bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar.

Vakıflar, iktisap ettikleri veya değiştirdikleri taşınmazlarla ilgili bilgileri tapuya tescilden itibaren bir ay içerisinde Yönetmelikteki Ek-5 formunu doldurarak bölge müdürlüklerine vermekle yükümlüdürler.

Vakıflarca teslimi zorunlu beyanname ve bildirimlerin zamanında verilmemesi halinde idari para cezası uygulanmaktadır.

*Yararlanılan Kaynaklar: Nisa Kıymet ŞAHİN, “Sivil Toplum Kuruluşlarından (Stk) Vakıflarda Muhasebe Ve Vergi Uygulamaları” Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, ss.703-718.

Bu sitede paylaşılan çalışmalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, Türkiye Barolar Birliği'nin ilgili düzenlemeleri uyarınca reklam, teklif, hukuki öneri veya danışmanlık teşkil etmez.

Popüler

Öne Çıkan

Yeni

Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması Sürecinde Toplu Görüşmelere Kadar Yaşanan Yasal Prosedür
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Mayıs 2019
YLSY Öğrenim Programı Kapsamında Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Karşılaştığı Hukuki Sorunlar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
03 Mayıs 2019
İş Makinelerinin Mülkiyetinin Tespiti ve Tescili
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Mayıs 2019
Doktorların Kamu Hastanelerinde ve/veya Özel Hastanelerde Çalışma Halleri
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
09 Mayıs 2019
Kamulaştırma Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
11 Mayıs 2019
Trafik Kazaları Sonrasında Karşılaşılan Hukuki Süreç ve Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Mayıs 2019
Aldatan Eşin Sevgilisinin, Aldatılan Eşe Manevi Tazminat Ödemesi Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Mayıs 2019
Karşılıksız Çek Şikayetinde Başvuru Hakkı ve Şirket Yetkilisinin Belirtilmesi
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Mayıs 2019
Konkordato Halinde İşçi Alacaklarının Durumu
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
21 Mayıs 2019
Konkordato Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
24 Mayıs 2019
Tahkim Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
26 Mayıs 2019
Kişiler Hukukuna İlişkin Davalar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
29 Mayıs 2019
Kredi Kullanımında Hayat Sigortasının Yapılması Durumu, Vefat Eden Kişinin Kredi Borcuna İlişkin Mirasçıların Karşılaştığı Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Haziran 2019
Lex Mercatoria And Arbitration
Av. Fatmira MULAJ
03 Haziran 2019
Maçlarda Görev Alan Polis Memurlarının Harcırah Alacağı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Haziran 2019
Medeni Hukukun Tanımı ve Kapsamı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
08 Haziran 2019
Milletlerarası Tahkimde Ayrılabilirlik İlkesi
Av. Fatmira MULAJ
11 Haziran 2019
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davası (Paylaşma Davası)
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Haziran 2019
Miras Hukukuna İlişkin Dava ve Talepler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Haziran 2019
Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Haziran 2019