Davalar & Makaleler

AYIPLI MAL VE HİZMETE KARŞI TÜKETİCİNİN HAKLARI

15 Şubat 2024

Ayıplı mal, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 8’de “Tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan mal” şeklinde tanımlanmıştır. Devamında ise “Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.” diyerek ayıplı malın tanımını genişletmiştir. Satıcının bu hususta yükümlülüğü malı satış sözleşmesine uygun olarak tüketiciye teslimi noktasında toplanmaktadır. Peki, satıcı malın sözleşmeye uygun bir biçimde teslim ettiğini, tüketici ise sözleşmeye aykırı teslim yapıldığı hususunda ihtilafa düştüklerinde sorumluluk nasıl işleyecektir? Örneğin bir aracın tarife uygun olmayan yani yukarıda tanımlandığı şekliyle hukuki ayıplı onarımında tamir hizmeti vericisinin sorumluluğuna nasıl gidilecektir? 6502 S.K. “Teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir. Bu karine, malın veya ayıbın niteliği ile bağdaşmıyor ise uygulanmaz.” diyerek ispat yükünü satıcının üzerine bırakmıştır. O halde tüketicinin, sözleşmenin kurulduğu tarihte ayıptan haberdar olduğu veya haberdar olmasının kendisinden beklendiği hallerde, sözleşmeye aykırılık söz konusu olmayacaktır. Bunların dışındaki ayıplara karşı tüketicinin seçimlik hakları TKHK md. 15 uyarınca saklıdır. Bu durumda ayıbın sözleşme esnasında mı yoksa sonradan mı ortaya çıktığına göre ayrım yapılmıştır. Mevzuata göre ayıp, akit kurulurken tüketici tarafından bilgisi dahilinde olduğu veyahut olabileceği varsayıldığında hukuki ayıptan bahsedilemeyecektir. Bu tür bir ayıbın bulunduğu sonradan anlaşılırsa, hemen satıcıya bildirilmelidir; bildirilmezse satılan bu ayıpla birlikte kabul edilmiş sayılır. Ayıbın ortaya çıkma tarihi ise 6 ay içerisinde gerçekleşmişse teslim tarihinde bu ayıbın varlığını bir karine olarak kabul etmekteyiz. Onarım hizmetinin ayıplı ifa edildiği durumlarda tüketici, hizmetin yeniden görülmesi, hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz onarımı, ayıp oranında bedelden indirim veya sözleşmeden dönme haklarından birini firmaya karşı kullanabilir. Firma, tüketicinin seçimlik hakkını yerine getirmekle mükelleftir ayrıca seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar firma tarafından karşılanacaktır. Tüketici, bu seçimlik haklarından biri ile birlikte Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca ayıplı onarımın niteliğine göre tazminat da talep edebilir. Firmanın sorumluluğu bu onarımlarda makul sayılabilecek bir süre ile sınırlandırılmıştır. Bu sürenin 30 iş gününü geçemeyeceği, aksi takdirde diğer seçimlik haklara başvurulabileceğinin yolu tüketici yönünden açıktır. Bu noktada karşılıklı olarak makul süre hususunda tüketicinin de ayıbın bildirilmesiyle ilgili bir sınırlandırma yapılmıştır. Ayıpların bildirilmesine ilişkin temel düzenleme, tüketicinin onarılanda, firmanın sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse, bunu uygun bir süre içinde firmaya bildirmek zorundadır. Uygun bir süreden kasıt, ayıp görülür görülmez, şartların da değerlendirilmesiyle, zaman geçirmeksizin bildirimdir. Firmanın sorumluluğu firmanın onarılanın hatalı olmasından doğan zararlardan dolayı giderim yükümlülüğünü ifade eder. Bu sorumluluk, gerek zarar gerekse ayıp kavramları itibariyle farklılık arz eden, herhangi bir sözleşme ile bağlantılı olmaksızın, ayıplı bir malın üreticisi tarafından piyasaya sürülmesi ve bu malın, kişilerin hukuk sistemince korunan varlıklarına zarar vermesi halinde sorumluluğu konu edinen özel bir düzenlemedir: Kişilerin piyasaya sürülen maldan bekledikleri haklı güvenin bulunmamasını ihtiva eder. Nitekim, bu amacı sağlamak bakımından, bir sebep sorumluluğu söz konusudur. Ayıbın bilinmesinin sorumluluğu ortadan kaldırmayacağına ilişkin düzenlemeler kusursuz sorumluluk olarak değerlendirilebilir. Özetle ayıplı ifadan firmanın sorumluluğunu doğurabilmesi için mal veya hizmetin ayıplı olması, ayıbın önemli nitelikte olması, alıcının ayıbı bilmemesi, ayıptan doğan sorumluluğun sözleşme ile kaldırılmamış olması ve gözden geçirme ve bildirim yükümlülüğünün süresinde ve usulüne uygun olarak karşı tarafa bildirilmesi gerekmektedir.

Bu sitede paylaşılan çalışmalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, Türkiye Barolar Birliği'nin ilgili düzenlemeleri uyarınca reklam, teklif, hukuki öneri veya danışmanlık teşkil etmez.

Popüler

Öne Çıkan

Yeni

Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması Sürecinde Toplu Görüşmelere Kadar Yaşanan Yasal Prosedür
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Mayıs 2019
YLSY Öğrenim Programı Kapsamında Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Karşılaştığı Hukuki Sorunlar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
03 Mayıs 2019
İş Makinelerinin Mülkiyetinin Tespiti ve Tescili
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Mayıs 2019
Doktorların Kamu Hastanelerinde ve/veya Özel Hastanelerde Çalışma Halleri
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
09 Mayıs 2019
Kamulaştırma Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
11 Mayıs 2019
Trafik Kazaları Sonrasında Karşılaşılan Hukuki Süreç ve Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Mayıs 2019
Aldatan Eşin Sevgilisinin, Aldatılan Eşe Manevi Tazminat Ödemesi Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Mayıs 2019
Karşılıksız Çek Şikayetinde Başvuru Hakkı ve Şirket Yetkilisinin Belirtilmesi
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Mayıs 2019
Konkordato Halinde İşçi Alacaklarının Durumu
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
21 Mayıs 2019
Konkordato Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
24 Mayıs 2019
Tahkim Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
26 Mayıs 2019
Kişiler Hukukuna İlişkin Davalar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
29 Mayıs 2019
Kredi Kullanımında Hayat Sigortasının Yapılması Durumu, Vefat Eden Kişinin Kredi Borcuna İlişkin Mirasçıların Karşılaştığı Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Haziran 2019
Lex Mercatoria And Arbitration
Av. Fatmira MULAJ
03 Haziran 2019
Maçlarda Görev Alan Polis Memurlarının Harcırah Alacağı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Haziran 2019
Medeni Hukukun Tanımı ve Kapsamı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
08 Haziran 2019
Milletlerarası Tahkimde Ayrılabilirlik İlkesi
Av. Fatmira MULAJ
11 Haziran 2019
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davası (Paylaşma Davası)
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Haziran 2019
Miras Hukukuna İlişkin Dava ve Talepler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Haziran 2019
Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Haziran 2019