Evim Grubu Şirketlerle son zamanlarda sıkça karşılaşıyoruz. Peki bu şirketler vatandaşa nasıl nakdi destek sağlamaktadır?

Evim Grubu şirketler niteliği gereği tasarruf finansman şirketleridir. Müşterilerin/danışanların satın almak istedikleri konut, iş yeri veya araçlar için tasarruf finansman sözleşmesi yaparak bu sözleşme çerçevesinde faaliyet yürütmektedirler.

Mevzuatta düzenlendiği şekliyle 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu ile kapsam altına alınmıştır. İlgili kanun maddelerine bakıldığında Tasarruf finansman sözleşmesi, Kanun’un 39/A maddesinin birinci fıkrasında; “Belirli bir tasarruf tutarı ve dönemine bağlı olarak önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinimi için müşteriye finansman kullanma hakkı veren, şirkete ise müşteriye ait birikmiş tasarruf tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü ile organizasyon ücreti alma hakkı veren, faizsiz finansman esaslarına göre düzenlenen sözleşme” olarak tanımlanmıştır.

Bu tanıma göre, tasarruf finansman sözleşmesinin tarafları, tasarruf finansman şirketi ve müşteridir. Yönetmelik’in tanımlar başlığını taşıyan 3/1-g maddesinde müşteri, tasarruf finansman sözleşmesini imzalayan gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmıştır. Kanunda tasarruf finansmanı kullanacak kişiler “müşteri” olarak ifade edilmiştir. TKHK m. 3/1-k’de ise tüketici, “ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi” olarak tanımlanmıştır. Kanundaki tanım çerçevesinde sözleşmenin objektif esaslı unsurları, sözleşmenin konut, çatılı işyeri veya taşıt edinimi amacıyla akdedilebilmesi; şirketin organizasyon ücreti alması; şirketin müşteriye ait birikmiş tasarruf tutarını yönetmesi ve müşterinin aldığı finansmanı belirli bir ödeme planı çerçevesinde geri ödemesidir.

Bu yeni finans sistemi 2021 Tarihli Tasarruf Finansman Şirketlerinin Kuruluş Ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik ile birlikte özel olarak BDDK tarafından tahdidi biçimde sıralanmıştır. Özellikle 100 Milyon liralık sermaye şartı ve kanun ile getirilen diğer şartlar ile beraber, sektörün denetimden yoksun olduğu dönemde faaliyete geçen çok sayıda tasarruf finansman şirketinin faaliyetlerine devam etme imkânı kalmamıştır. Faaliyet için kanunun öngördüğü şekliyle çok sıkı şartların getirilmesi ile birlikte; BBDK tarafından bu şartları karşılaması mümkün görünmeyen şirketlerin TMSF tarafından tasfiyesine karar verilmiştir. Buna göre filhal sektörde bulunanlar Birevim, Eminevim, Fuzul Tasarruf, İmece Tasarruf, Katılımevim ve Sinpaş Tasarruf Finansman Şirketleridir. Tasfiyesi gerçekleşmiş grup şirketlerine yönelik olarak şirketler aleyhine yürüyen tüm dava/takipler, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanununun 50/A maddesinin yetkilendirmesiyle, 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 106’ncı maddesi kapsamında, hak sahiplerinin menfaatlerinin korunmasını teminen 02.07.2021 tarihi itibarıyla durmuş olup bu şirketler aleyhine yeni dava/takip de yapılamayacaktır.

Tasarruf finansman sözleşmeleri karşısında müşteri/danışan nasıl korunmuştur?

Sözleşmeyle vatandaşa cayma ve fesih hakkı getirilmiş olup, tasarruf finansman sözleşmesinin imzalanmasını takip eden 14 gün içinde, müşteri herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahiptir. Bu durumda organizasyon ücreti diye bilinen dosya masrafı dahil müşteriden alınan tüm tasarruflar cayma kararı ile birlikte iade edilecektir. Buna göre;

Sözleşmenin tahsisattan önce sona ermesi halinde, sekizinci fıkra uyarınca belirlenen geri ödeme süreleri saklı kalmak kaydıyla, müşterilerin şirket nezdindeki tasarruflarını geri alma hakları hiçbir suretle sınırlandırılamaz.

Şirketlerin müşterilerini tasarruf finansman sisteminin işleyişi, tasarruf finansman sözleşmelerinde yer alan hükümler, cayma ve fesih hakları konusunda etkin bir şekilde bilgilendirmesi esastır.

Grup müşterilerinin tahsisat tarihleri, grup için öngörülen toplam ay sayısı üzerinden yapılan çekilişe göre belirlenir. Grubun ay sayısı ile müşteri sayısının eşit olması zorunlu değildir. Çekilişli gruplarda, grubun toplam tasarruf ay sayısının asgari yüzde kırkı kadar sözleşme ilişkisi kurulmuş müşteri bulunması zorunludur. Bu oranı henüz karşılamayan gruplarda tasarruf dönemi başlatılamaz, müşterilerden tasarruf ödemesi ve organizasyon ücreti alınamaz. Bu oranın karşılanmasını müteakip gruptaki müşterilerden herhangi birinden tasarruf ödemesi alınması halinde, gruba yeni müşteri dahil edilemez. Cayma veya fesih hakkının kullanımı dolayısıyla müşteri sayısı bu oranın altına düşen gruplarda şirket kendi özkaynaklarını kullanarak asgari müşteri sayısını tamamlar. Kurul, bu fıkrada yer alan oran ve sınırlamaları değiştirmeye veya bu konuda ilave sınırlamalar getirmeye yetkilidir.

Şirket, verilen hizmetlerden kaynaklanan sorulara cevap verecek bir sistem kurmakla ve bu hizmetle ilgili olarak müşterilerini bilgilendirmekle yükümlüdür.

Şirket, taraflar arasında kurulan sözleşmenin bir örneğini müşterilerine teslim etmek zorundadır. Talepleri hâlinde müşteri ile yapılan işlemlere ilişkin her türlü belgenin örneği, ücret talep etmeksizin müşterilere verilir.

Şirketler, tasarruf finansman faaliyetleri kapsamında yeni müşteri kazanımı amacıyla mevcut müşterilerine yönelik tasarruf fon havuzu kaynaklarından teşvik edici herhangi bir uygulamada bulunamazlar.

Tasarruf dönemine ilişkin olarak, sözleşme kapsamında müşteriden ipotek, rehin veya senet gibi teminatlar alınamaz, organizasyon ücreti dışında müşteriyi ödeme yükümlülüğü altına sokacak herhangi bir işlem yapılamaz.

Müşterinin, Kanunun 39/A maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan sözleşmeden cayma hakkını kullanması durumunda organizasyon ücreti de dâhil hiçbir kesinti yapılmaksızın yaptığı tüm ödemeler cayma kararının şirkete bildirilmesinden itibaren on dört gün içinde müşteriye iade edilir. Müşterinin sözleşmede fesih hakkını kullanması durumunda tasarrufunun ve varsa tahakkuk etmiş getirisinin iadesi, iade talep tarihinden itibaren azami altı ay içerisinde müşterinin göstereceği kendi adına açılmış banka hesabına defaten yapılır.

Ödeme dönemine ilişkin olarak, sözleşme kapsamında müşteriden ipotek, rehin veya senet gibi teminatlar alınamayacak ve organizasyon ücreti dışında müşteriyi ödeme yükümlülüğü altına sokacak herhangi bir işlem yapılamayacaktır.

Belirli bir dönemde tasarruf finansman şirketi nezdindeki birikmiş tasarruflar ve finansman geri ödemelerinden oluşan tutarlar toplamından, tahsisat olarak verilmiş tutarlar ile tasarruf geri ödemelerinin düşülmesinden sonra kalan tutar ile Tasarruf Fon Havuzu oluşturulacaktır. Şirketin finansmanı ise esas olarak bu fondan sağlanmaktadır.