A. Suçun Tanımı

Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali suçu, akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün başkalarının hayatının, sağlığının veya malvarlığının tehlikeli olabilecek şekilde ihmal edilmesi halinde oluşmaktadır. Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali suçu Türk Ceza Kanunu (TCK.)’nda “Topluma Karşı Suçlar” arasında “Genel Tehlike Yaratan Suçlar” bölümünde düzenlenmektedir.

Suçun hukuki konusunu kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığına tehlike oluşturabilecek davranışları önlemeye yönelik kamu yararı oluştururken suçun maddi konusunu ise akıl hastası oluşturmaktadır.

B. Suçun Unsurları

Fail ve Mağdur: Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali suçu, özgü bir suçtur. Hastaya bakmakla ve gözetmekle yükümlü olan kişiler, aile fertleri ya da bir sağlık kuruluşu çalışanı bu suçun faili olabilir. Böyle bir yükümlülüğü olmayan kimseler ise bu suçun faili olamazlar.

Suçun mağduru, bakım ve gözetim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi nedeniyle hayatı, sağlığı veya malvarlığı tehlikeye girmiş olan herkes olabilecektir.

Fiil: Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali suçunun hareket öğesini failin, akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğü, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde ihmal etmesi oluşturur. Kişinin bu yükümlülüğü, kanundan, sözleşmeden ya da işin gerekliliğinden doğmuş olabilir.

İhmal sonucu başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı yönünden tehlikeli olabilecek nitelikte olması sebebiyle de bu bir somut tehlike suçudur.

Bu suça teşebbüs mümkün değildir. Bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlaliyle suç tamamlanmış olur.

Manevi Unsur: Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Taksirle işlenebilmesi mümkün değildir. Genel kast yeterlidir, özel kast aranmamaktadır.

Hukuka Aykırılık Unsuru: Hukuka uygunluk nedenleri ile bu suç bağdaşmamaktadır.

C. Ceza Miktarı

TCK. m.175’te, akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünü, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde ihmal eden kişinin altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılabileceği düzenlenmiştir.

D. Yargılama Usulü

Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali suçunun soruşturması ve kovuşturması için şikayet aranmamaktadır. Uzlaşma kapsamında değildir.

• Soruşturma aşamasında ön ödeme hükümleri uygulanabilmektedir. Yine soruşturma aşamasında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilebilir. Kovuşturma aşamasında basit yargılama usulü ile yargılama yapılabilmektedir.
• Görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
• Sanığa hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğu için hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilmesi mümkündür.
• Sanığa hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğu için hakkında cezanın ertelenmesi kararı da verilebilir.
• Dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.