A. Suçun Tanımı

Suçu ve suçluyu övme suçu, işlenmiş olan bir suçun veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişinin alenen övülmesidir. Suçu ve suçluyu övme suçu, Türk Ceza Kanunu(TCK.)’nda “Topluma Karşı Suçlar” arasında “Kamu Barışına Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmektedir.

Suçun hukuki konusunu, kamu barışının korunması için suçun ve suçlunun övülmesinin engellenmesine ilişkin kamusal yarar oluşturmaktadır.

B. Suçun Unsurları

Fail ve Mağdur: Herkes bu suçun faili olabilir, özel bir şart aranmamaktadır. Suçun mağduru ise kamu barışını sağlamakla görevli olan kamu idaresidir.

Fiil: Suçu ve suçluyu övme suçunun hareket öğesini işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen övme oluşturur. Kanun bir suçu değil, işlenmiş olan bir suçu övmeyi yasaklamıştır. İşlendiği sabit olan bir suç yer, zaman, fiil ve fail bakımından somut olarak gerçekleşen bir suçtur ve kanun bu suçun alenen övülmesini suç saymıştır.

Bu durumda kesin hükümle suç işlendiği sabit olmayan fiilin bu suçu oluşturmayacağı anlamına gelmektedir. İşlenmiş olan bir suçun failini veya kanuna uymayan kişiliğini sırf suç işlenmesi sebebi ile övme halini de kanunumuz cezalandırmaktadır.

Suç, salt hareketli bir suçtur. İşlenmiş olan bir suç ya da suçtan dolayı bir kişi alenen övüldüğünde suç oluşur. Suça teşebbüs mümkün değildir. Suça iştirak mümkündür.

Manevi Unsur: Suçu ve suçluyu övme suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Bu suç bakımından hata mümkündür. Meşru olan bir fiili ya da değerli bir kimseyi övmüş olduğunu zannederek gerçekte işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi övmüş olan kimse bu hatasından yararlanacaktır. Eleştiri ve haberde sınırın aşılması imkânsız değildir. Bu failin lehine olacaktır ve fail bu hatasından yararlanacaktır.

Hukuka Aykırılık Unsuru: Hukuka uygunluk nedenleri, suçu ve suçluyu övme suçu ile bağdaşmamaktadır. Ancak kanunda yer alan 218’inci maddeye göre haber verme sınırlarını aşmayan ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.

C. Ceza Miktarı

TCK. m. 215’te, işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimsenin, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabileceği ifade edilmiştir.

Suçu ve suçluyu övme suçunun basın ve yayın yolu ile işlenmesi halinde verilecek olan ceza yarı oranına kadar artırılır. (TCK. m. 218) Ancak, haber verme sınırlarını aşmayan ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.

D. Yargılama Usulü

• Suçu ve suçluyu övme suçunun soruşturması ve kovuşturması için şikayet aranmaz; re’sen yapılır.
• Görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
• Basit yargılama usulü uygulanabilir.
• Uzlaşmaya tabi değildir.
• Dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
• Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kapsamında olan suçlardan biridir.

Yargıtay kararlarına göre suçu ve suçluyu övme suçunu şu şekilde örneklendirilebilir:

“Sanığın, suç tarihinde "basına ve kamuoyuna" başlıklı yazıda ...ülkemizde hala savaş ve çatışma ortamı devam etmektedir... Kürt halk önderi sayın A... Ö... üzerinde ..." ibareleri bulunan bildiriyi cadde üzerinde 20-25 kişilik bir gruba okumak suretiyle terörle mücadeleyi savaş olarak nitelediği, yasadışı PKK terör örgütü adına suç işleyen kişiye önderlik atfedip yücelttiği, bu itibarla suçu ve suçluyu övme suçunun yasal unsurlarının oluştuğu gözetilmeden yazılı biçimde sanığın beraatine karar verilmesi, bozmayı gerektirmiş, … C.Savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, hükmün bu sebepten dolayı istem gibi (BOZULMASINA), 13.04.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.”* (Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2008/5295 E., 2010/5826 K.)

“Sanık Murat'ın, gece saat 02:30 sıralarında, haklarında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen ve temyiz kapsamında olmayan diğer sanıklar ... ile fikir ve eylem birlikteliği içerisinde hareket ederek, ... İlçe Merkezinde bulunan katılan kurumlara ait otobüs duraklarına ve elektrik trafolarına o tarihte ... Gazetesi yazarlarından olan ...cinayetinin faili ...'ı öven "Hepimiz Türküz, Hepimiz Ogünüz" şeklinde sprey boyayla yazılar yazmak suretiyle kamu malına zarar verme ile suçu ve suçluyu övme suçlarını işlediği iddia ve kabul olunan somut olayda; …

1- Sanığa yüklenen suçu ve suçluyu övme suçunun; işlenme yöntemi, olay tarihi ve temel şekli itibariyle gerektirdiği cezanın süresine göre, hükümden sonra 05.07.2012 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6352 sayılı Kanun'un Geçici 1. maddesi kapsamında kaldığı anlaşıldığından, anılan maddenin birinci fıkrasının "b" bendinde yer alan "kovuşturma evresinde, kovuşturmanın ertelenmesine karar verilir" hükmü gereğince hükmün yeniden değerlendirilmesinde zorunluluk bulunması,

2- Temyiz kapsamında olmayan diğer sanık ...'ın kovuşturma evresinden katılan kurumun zararını giderdiği ve hakkında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulandığı anlaşıldığından, sanık ...'ın bizzat pişmanlık göstererek zararın giderilmesi hususunda sanık ...'a katkıda bulunup bulunmadığı araştırılarak sonucuna göre sanık hakkında TCK'nın 168. maddesi uyarınca etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağının tartışılması gerektiğinin gözetilmemesi,

bozmayı gerektirmiş, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Kanun'un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK'nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 23.02.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.” (Yargıtay 15. Ceza Dairesi 2014/1345 E., 2015/21175 K.)