A. Suçun Tanımı

1593 sayılı Kanun'un 57’nci maddesinde; ülke genelinde görüldüğünde ihbar edilmesi zorunlu salgın ve bulaşıcı hastalıkların tek tek sayılmak suretiyle (numerus clausus) açıkça yazıldığı, madde metninde "gibi, ve benzeri" şeklinde ifadelere yer verilmediği görülmektedir. Ancak aynı Kanun'un 64’üncü maddesinde, 57’nci maddede sayılanlar dışında (başkaca) bir salgın veya bulaşıcı hastalık baş göstermesi halinde, bu hastalığın da salgın ve bulaşıcı bir hastalık olarak ilan edilmesi ve bu hastalığa karşı, yine aynı Kanun'da açıkça yazılı tedbirlerin alınması hususunda Sağlık Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmektedir. Bulaşıcı hastalıklar nedeniyle tedbirlerin alınmasında Sağlık Bakanlığının yetkili olduğu ortaya konulmuştur.

Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma suçu, bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uyulmamasıdır. Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma suçu, Türk Ceza Kanunu(TCK.)’nda “Topluma Karşı Suçlar” arasında “Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmektedir. Bu suçun hukuki konusunu halkın sağlığının korunmasına ilişkin kamusal yarar oluşturmaktadır.

B. Suçun Unsurları

Fail ve Mağdur: Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma suçunun faili yetkili makamlarca alınmış olan tedbirlere uymayan herkes olabilir. Bu suçun mağdurunu ise aldığı tedbirlere uyulmayan yetkili makamdır.

Fiil: Bu suçun hareket ögesini bulaşıcı hastalığa yakalanmış ya da bu hastalıktan ölmüş kişinin bulunmuş olduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınmış olan tedbirlere uymamak oluşturmaktadır.

Tedbir yetkili makamlarca alınmış olduğu için suç, idarenin düzenleyici işlemine uymamaktadır. İdarenin işlem yetkisinin doğmuş olması için bulaşıcı bir hastalık olmalı ve bu hastalığa yakalanmış olmalı ya da bu hastalıktan birisi ölmüş olmalıdır. Bulunan yer de karantinaya alınmış olması zorunlu olmalıdır. Düzenleyici işlem hukuka uygun olmalıdır; işlem sakat ya da hukuka uygun değilse bu düzenleyici işleme uymamak da suçu oluşturmaz.

Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma suçu her türlü hareketle işlenebileceği için serbest hareketli bir suçtur. Suçun tamamlanabilmesi için yetkili makamlarca alınan tedbirlere herhangi bir şekilde failin uymaması yeterlidir. Hareket icrai şekilde olabileceği gibi, ihmali şekilde de gerçekleştirilebilir.

Manevi Unsur: Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma suçu kasten işlenebilir.

Yetkili makamların almış olduğu tedbirleri bilmemek hukuki bir hatadır. Ceza kanunu bilmemek ise mazeret sayılmamaktadır. Fakat fail, fiilin haksızlık oluşturduğu hususunda kaçınılmaz bir hataya düşmüşse bu hatasından yararlanacaktır. (TCK. m. 30/4)

Hukuka Aykırılık Unsuru: Hukuka uygunluk nedenleri, bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma suçu ile bağdaşmamaktadır.

C. Ceza Miktarı

TCK. m.195’te bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişinin iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabileceği düzenlenmiştir.

D. Yargılama Usulü

• Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma suçunun soruşturması ve kovuşturması için şikayet aranmaz; re’sen yapılmaktadır.
• Görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
• Uzlaşmaya tabi değildir.
• Dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.