A. Suçun Tanımı

Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu; gözetimi altında bulunan hayvanın, başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakılması veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösterilmesidir.

Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu, Türk Ceza Kanunu (TCK.)’nda “Topluma Karşı Suçlar” arasında “Genel Tehlike Yaratan Suçlar” bölümünde düzenlenmektedir.

Suçun hukuki konusunu, kişilerin hayat ve sağlığı bakımından tehlikeye sebebiyet verecek davranışların önlenmesine ilişkin kamu yararı oluştururken; maddi konusunu ise hayvan oluşturur.

B. Suçun Unsurları

Fail ve Mağdur: Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunun faili, hayvanı gözetim altında tutmakla yükümlü olan herkestir. Bu kişi hayvanın sahibi de olabilir, hayvan ile hukuki bir ilişki içerisinde olan üçüncü bir kişi de olabilir.

Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunun mağduru için özel bir şart aranmamaktadır, herkes bu suçun mağduru olabilir.

Fiil: Bu suçun hareket öğesini gözetim altında bulunan hayvanın, başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakılması veya bunların kontrol altına alınmasının ihmal edilmesi oluşturmaktadır. Fiil hem icrai hareketle hem de ihmali hareketle işlenmektedir.

Hayvanın serbest bırakılmasıyla ya da hayvanın kontrol altına alınmasında ihmali gösterilmesi halinde suç tamamlanmış olur.

Hayvanın serbest bırakılması veya hayvanın kontrol altına alınmaması, başkasının hayatını ve sağlığı için tehlike oluşturmalıdır; zarar tehlikesi yoksa suç da yoktur. Hayvanın sahibi gerekli önlemleri almışsa (Örneğin ağızlık takması, zincire bağlaması) ve ona rağmen zarar oluşmuşsa hayvan sahibi kusurlu sayılacak bir fiili olmadığından cezai sorumluluğu söz konusu olmayacaktır.

Hayvanı muhafaza ile yükümlü olan kişi, hayvanı kontrol altına almakta ihmal göstermesi sonucunda mağdurun hayvan tarafından ısırılması halinde fail TCK m.177’den değil TCK m.89/1’deki taksirli yaralamadan suçundan sorumlu olacaktır.

Bu suça teşebbüs mümkün değildir.

Manevi Unsur: Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Burada failin kastı tehlikeye ilişkindir. Suçun oluşması için zarar şartı aranmamaktadır. Taksirli biçimi yoktur.

Hukuka Aykırılık Unsuru: Hukuka uygunluk nedenleri ile bu suç bağdaşmamaktadır.

C. Ceza Miktarı

TCK. m.177’de, “Gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösteren kişi,” altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

D. Yargılama Usulü

Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunun soruşturması ve kovuşturması için şikayet aranmaz; re’sen yapılır.

• Görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
• Suçun işlendiği yer mahkemesi yetkilidir.
• Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu şikayete bağlı suçlardan olmadığı için uzlaşma hükümlerine tabi değildir.
• Dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Yargıtay kararlarına göre hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunun şu şekilde örneklendirilebilir:

“Sanığın kendisine ait köpeği gerekli şekilde bağlamadığı ve başı boş bıraktığı olayda hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunun unsurlarının oluştuğu gözetilmeksizin mahkumiyeti yerine yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi, kanuna aykırı, Mahalli Cumhuriyet savcısı'nın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereğince isteme aykırı olarak BOZULMASINA” (Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2012/734 E., 2012/18600 K.)

“Olay günü sanığın bahçesinin yakınındaki tarlasında bulunan katılanın, konuşmak için bahçesine motorsikletiyle gelen sanığın arkasından gitmesiyle sanığa ait bahçede çelik halatla bağlı sivas kangal cinsi çoban köpeğinin bağını kopararak katılana saldırması sonucu basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek şekilde yaralandığı olayda, kolluk birimi tarafından tutulan suç tarihli tutanak içeriğinden de anlaşıldığı üzere iri cüsseli, yanına yaklaşan yabancı kişilere karşı saldırgan olduğu gözlenen köpeğinin serbest kalmasına imkan vermeyecek şekilde etkili biçimde kontrol altında tutması gerekirken koparabileceği bir çelik halatla bağlayarak köpeğinin serbest kalıp katılanı yaralamasında kusurlu olduğunun kabulü ile sanığın taksirle yaralama suçundan mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde kusursuz olduğundan bahisle beraatine karar verilmesi, … Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunun tehlike suçu taksirle yaralama suçunun ise zarar suçu olduğu, somut olayımızda ise katılanın yaralanmış olması sebebiyle zararın meydana geldiği ve sanığın kusurlu olduğu da değerlendirildiğinde, taksirle yaralama suçundan mahkumiyetine karar verilmesi gerektiğine işaret edilen sanık hakkında hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu bakımından hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, beraatine karar verilmesi, Kanuna aykırı olup, katılanın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK'un 321. maddesi gereğince isteme aykırı olarak BOZULMASINA” (Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2017/10186 E., 2019/6756 K.)

“ .. sanığın sahibi olduğu ve başı boş bıraktığı büyükbaş hayvanın yolda seyreden araç içerisinde yolcu olarak bulunan müştekiyi yaralaması şeklindeki eyleminin sadece taksirle yaralama suçunu oluşturduğu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 44. maddesi gereğince sanığın ayrıca hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçundan cezalandırılmayacağı gözetilmeden hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçundan da mahkumiyet hükmü kurulması suretiyle sanık hakkında fazla ceza tayin edilmesi nedeninden dolayı yerel mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu… gerekçesiyle itiraz edilmekle, 5271 sayılı CMK'nın 308. maddesine 02.07.2012 gün ve 6352 sayılı Kanunun 99. maddesine eklenen 3. fıkra uyarınca itiraz konusu değerlendirildi; İncelenen dosyada, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 177. maddesinde tanımlanan suçun tehlike suçu olduğu, bu suçun oluşması için hayvanın başıboş bırakılmasının yeterli olduğu, bir zarar meydana gelmesi durumunda ise, eylemin vasıf değiştireceği ve sanığın en ağır cezayı gerektiren suçtan sorumlu olacağı, somut olayda; sanığın sahibi olduğu ve başıboş bıraktığı büyükbaş hayvanların şikayetçiyi yaralamış olması nedeniyle zararın gerçekleştiği ve eylemin taksirle yaralama suçunu oluşturduğu, zarar suçu olan taksirle yaralama suçundan sanığın cezalandırılmasına karar verildiği hallerde, ayrıca tehlike suçu olan hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçundan cezalandırılma imkanı bulunmadığı gözetilmeyerek, sanık hakkında her iki suçtan da mahkumiyet hükmü kurulması kanuna aykırı olmakla,” (Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2014/23516 E., 2015/3378 K.)

“ .. sanığın gözetiminde bulunan maymunun başıboş kalması neticesinde mağduru ısırmak suretiyle yaraladığı olaya ilişkin olarak, taksirle yaralama ve hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçlarından açılan kamu davasında yapılan yargılama sonunda şikayet yokluğundan düşme kararı verilmiş ise de, sanığa ait maymunun ısırmasıyla bir kişinin yaralanmış olması sebebiyle TCK’nın 89/1. maddesindeki zarar suçu ile TCK'nın 177/1. maddesinde düzenlenen tehlike suçunun oluştuğu, Dairemizin yerleşik uygulamasına göre; tehlikeli eylemin zarara yol açması ve her iki suçun birlikte işlenmesi halinde sanığın hangi suç nedeniyle cezalandırılacağı belirlenirken suçlar için Kanunda öngörülen cezaların ağırlığının değil, zarar suçu-tehlike suçu ölçütünün esas alınması suretiyle, sanığın taksirle yaralama suçundan cezalandırılmasının mümkün olduğu ahvalde sadece taksirle yaralama suçundan cezalandırılması, ancak kovuşturma şartı olan şikayetin gerçekleşmemesi, şikayetten vazgeçilmesi veya uzlaşma nedeni ile taksirle yaralama suçundan cezalandırmanın mümkün olmadığı ahvalde ise, sanığın tehlike suçu olan TCK'nın 177. maddesinde düzenlenen hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçundan cezalandırılması gerektiği, somut olayda mağdur ile annesinin şikayetten vazgeçtiği ve bu halde zarar suçunun ortadan kalktığı gözetildiğinde, sanığın tehlike suçu niteliğindeki hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçundan mahkumiyeti yerine yazılı şekilde eylemin sadece taksirle yaralama suçu olduğu değerlendirilerek düşme kararı verilmesi, Kanuna aykırı olup, mahalli Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden hükmün 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi gereğince halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK'nın 321. maddesi uyarınca isteme uygun olarak BOZULMASINA” (Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2017/8638 E., 2019/4405 K.)

“Sanığın başıboş bıraktığı köpeğinin mağduru ısırarak yaralaması biçiminde gerçekleşen eyleminin, taksirle yaralama suçunun yanı sıra 5237 sayılı TCK'nın 177. maddesinde tanımlanan hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunu da oluşturduğu ve TCK'nın 44. maddesi uyarınca daha ağır nitelikteki taksirle yaralama suçundan mağdurun şikayetinden vazgeçmesi nedeniyle sanığa belirtilen suçtan ceza verilemeyeceği hususları dikkate alınarak; sanık hakkında açılan hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu yönünden hukuki durumun tayin ve takdiri gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde kamu davasının düşürülmesine karar verilmesi, Kanuna aykırı olup, mahalli Cumhuriyet Savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK'un 321. maddesi gereğince isteme uygun olarak BOZULMASINA” (Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2013/18676 E., 2014/9157 K.)

“Mağdurun motorsikleti ile sanığa ait köpeğin yanından geçtiği sırada ısırarak yaralaması biçiminde gerçekleşen eylemin taksirle yaralama suçunun yanı sıra 5237 sayılı TCK'nın 177. maddesinde tanımlanan hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunu da oluşturduğu ve TCK'nın 44. maddesi uyarınca daha ağır nitelikteki taksirle yaralama suçundan mağdurun şikayetinden vazgeçmesi nedeniyle sanığa bu suçtan ceza verilemeyeceği hususları dikkate alınarak; hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu yönünden hukuki durumun tayin ve takdiri gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde kamu davasının düşürülmesine karar verilmesi, Kanuna aykırı olup, Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Kanun'un 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK'un 321. maddesi gereğince isteme uygun olarak BOZULMASINA” (Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2013/11707 E., 2014/3042 K.)

“Sanığın, sanayide bulunan işyerinin yakınındaki boş alanda ağaca bağlı olarak bakmakta olduğu köpeğin, söz konusu alandan geçmekte olan müştekiye saldırıp, sol bacağından ısırması sonucu müştekinin basit tıbbi müdahale ile giderilebilir şekilde yaralandığı olayda, zarar oluştuğundan sanığın eyleminin TCK'nın 89/1. maddesi kapsamında değerlendirilerek, sanığın taksirle yaralama suçundan mahkumiyeti yerine yazılı şekilde hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçundan beraatine kararı verilmesi, Kanuna aykırı olup, mahalli Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK'un 321. maddesi gereğince isteme uygun olarak BOZULMASINA” (Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2014/6726 E., 2015/613 K.)

“5237 sayılı TCK’nın 177. maddesinde tanımlanan hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçunun oluşabilmesi için atın, sanık tarafından serbest bırakılması gerekmekte olup sanık soruşturma aşamasında alınan beyanında da; atını sürekli bağladığını, olay günü atının bağladığı yerde olmadığını, nasıl serbest kaldığını bilmediğini beyan etmiş olup, sanığın atını bilerek serbest bıraktığına dair delil olmadığından tebliğnamedeki bozma öneren görüşe iştirak edilmemiştir. Dosya içeriğine göre olay günü, müştekinin kendi atının üzerinde yolda seyri esnasında, sanığa ait bağsız atın müştekiye saldırdığı, müştekinin basit tıbbi müdahale ile giderilemeyecek şekilde yaralandığı olayda; katılanın, şikayetinden vazgeçmesi sebebiyle taksirle yaralama suçundan açılan kamu davasının düşürülmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, mahalli Cumhuriyet savcısının olayda hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçundan mahkumiyet hükmü kurulması gerektiğine ilişkin temyiz itirazlarının reddi ile hükmün isteme aykırı olarak ONANMASINA,” (Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2019/2679 E., 2020/453 K.)