Davalar & Makaleler

DİLEKÇE HAKKININ KULLANILMASININ ENGELLENMESİ

25 Mayıs 2023

Anayasamızın 74’ üncü maddesi ile dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı açık bir şekilde düzenlemiştir. Söz konusu madde şu şekildedir:

“Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir.

Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu gecikmeksizin, dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.”

Dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçu, kişinin belli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçenin hukuki bir neden olmaksızın kabul edilmemesidir. Bu suç Türk Ceza Kanunu “Hürriyete Karşı Suçlar” arasında düzenlenmektedir.

Dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçu özgü bir suç olup, bu çerçevede faili yalnızca yetkili ve görevli kamu görevlisi olabilecektir. Kamu görevlisinin dilekçeyi kabul etmeye yetkili olması gerekmektedir. Mağdur bakımından özel bir durum aranmamakla birlikte hakkını kullanmak için dilekçesini veren ve haksız şekilde dilekçesi reddedilen herkes bu suçun mağduru olabilecektir. Ancak Türkiye’de ikamet eden yabancılar karşılılık esası gözetilerek ve Türkçe ile yazılmış bir dilekçe olması koşulu ile bu suçun mağduru olabilmektedir. (3071 sayılı Kanun m.3/2)

Suçun hareket öğesi dilekçenin işleme konmaması, reddedilmesi veya kabul edilmemesidir. Suçun oluşabilmesi için kişinin dilekçeyi bir hakkı kullanmak için yetkili bir kamu makamına vermesi gerekmektedir. Yani dilekçe bir hakkı kullanmak için verilmemiş ya da yetkili olmayan bir makama verilmişse bu suç oluşmaz. Dilekçe hukuksal bir nedene dayanarak reddedilmişse bu suç oluşmaz. Kasten işlenebilen bir suçtur. Failin saiki ve amacı önem taşımaz.

TCK m. 121’inci maddesinde, kişinin belli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçenin hukuki bir neden olmaksızın kabul edilmemesi halinde fail hakkında altı aya kadar hapis cezasına hükmolunacağı belirtilmiştir.

Bu suçun soruşturması ve kovuşturması re’sen yapılacak olup, şikayet aranmayacaktır. Kamu görevlisi bu suçu idari görevi sebebi ile işlemişse, soruşturma yapılabilmesi için 4483 sayılı Kanun gereğince önce izin alınması gerekmektedir. Ancak adli bir görev çerçevesinde bu suç işlenmişse genel hükümlere göre süreç yürütülecektir.

Dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçunun oluşup oluşmadığına yönelik emsal oluşturan Yargıtay kararları aşağıda belirtilmiştir;

  • “Belediye Yazı İşleri Müdürü olarak görev yapan sanığın, katılanın vermiş olduğu 25/04/2011 tarihli ruhsat talebine ilişkin dilekçesini hukuki bir neden olmaksızın kabul etmeyerek işleme koymadığı, bu suretle dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçunu işlediği…” (Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2014/682 E. 2016/2199 K.)
  • “…icra müdürü olarak görev yapmakta olan sanığın müştekinin dilekçesini inceleyerek herhangi bir havale ya da işlem yapmadan dilekçeyi müştekiye iade ettiği" iddia edilmiş ve sevk maddesi olarak TCK.'nın 257/2. maddesi gösterilmiş ise de, niteleme ve anlatımın dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçuna ait olduğu…” (Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2013/15104 E. 2015/17621 K.)
  • “Belediye Başkanı olarak görev yapan sanık … talimatıyla maiyetinde memur olan sanık ... suç tarihinde katılanlar adına avukatları tarafından verilen akaryakıt istasyonu işletme ruhsatı talebi içerikli dilekçe ve eklerini kabul edip kayda almadığının dosya kapsamıyla sübuta erdiği, ancak TCK.'nın 257. maddesinin genel, tali ve tamamlayıcı bir hüküm olup görevi kötüye kullanma suçunun oluşumu için eylemin kanunda ayrıca suç olarak tanımlanmamış olması gerektiği, sanıkların eylemlerinin ise TCK.'nın 121/1. maddesinde ''kişinin belli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçenin hukukî bir neden olmaksızın kabul edilmemesi'' şeklinde tanımlanan dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçunu oluşturduğu …” (Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2013/7283 E. 2015/11885 K.)
Bu sitede paylaşılan çalışmalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, Türkiye Barolar Birliği'nin ilgili düzenlemeleri uyarınca reklam, teklif, hukuki öneri veya danışmanlık teşkil etmez.

Popüler

Öne Çıkan

Yeni

Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması Sürecinde Toplu Görüşmelere Kadar Yaşanan Yasal Prosedür
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Mayıs 2019
YLSY Öğrenim Programı Kapsamında Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Karşılaştığı Hukuki Sorunlar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
03 Mayıs 2019
İş Makinelerinin Mülkiyetinin Tespiti ve Tescili
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Mayıs 2019
Doktorların Kamu Hastanelerinde ve/veya Özel Hastanelerde Çalışma Halleri
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
09 Mayıs 2019
Kamulaştırma Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
11 Mayıs 2019
Trafik Kazaları Sonrasında Karşılaşılan Hukuki Süreç ve Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Mayıs 2019
Aldatan Eşin Sevgilisinin, Aldatılan Eşe Manevi Tazminat Ödemesi Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Mayıs 2019
Karşılıksız Çek Şikayetinde Başvuru Hakkı ve Şirket Yetkilisinin Belirtilmesi
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Mayıs 2019
Konkordato Halinde İşçi Alacaklarının Durumu
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
21 Mayıs 2019
Konkordato Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
24 Mayıs 2019
Tahkim Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
26 Mayıs 2019
Kişiler Hukukuna İlişkin Davalar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
29 Mayıs 2019
Kredi Kullanımında Hayat Sigortasının Yapılması Durumu, Vefat Eden Kişinin Kredi Borcuna İlişkin Mirasçıların Karşılaştığı Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Haziran 2019
Lex Mercatoria And Arbitration
Av. Fatmira MULAJ
03 Haziran 2019
Maçlarda Görev Alan Polis Memurlarının Harcırah Alacağı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Haziran 2019
Medeni Hukukun Tanımı ve Kapsamı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
08 Haziran 2019
Milletlerarası Tahkimde Ayrılabilirlik İlkesi
Av. Fatmira MULAJ
11 Haziran 2019
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davası (Paylaşma Davası)
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Haziran 2019
Miras Hukukuna İlişkin Dava ve Talepler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Haziran 2019
Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Haziran 2019