31 Ocak 2013 tarihinde kabul edilen ve 16 Şubat 2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6413 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin temelini oluşturan disiplin hususlarını ayrıntılı ve açık bir düzenlemeye kavuşturmak için hazırlanmıştır. Yapılan düzenleme ile de ihtiyaca uygun olarak bir hukuksal metin ortaya konmuştur.

Bu kapsamda hem 477 sayılı Disiplin Mahkemeleri Kanunu’nun sadece savaş durumu halinde uygulanacağı hükmü getirilmiş, hem de 1930’da kabul edilmiş olan 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’ndaki uygulamada zorluğa yol açan hususlar ortadan kaldırılmıştır.

6413 sayılı bu yeni kanunla getirilen disiplin cezalarının ve bu cezalara bağlı suçların ne olduğunu görebiliriz.

A. Disiplin Cezaları

6413 sayılı Kanun ile getirilen disiplin cezaları şu şekildedir;

• Uyarma
• Kınama
• Hizmete Kısmi Süreli Devam
• Aylıktan Kesme
• Hizmet Yerini Terk Etmeme
• Oda Hapsi
• Silahlı Kuvvetlerden Ayırma

Bu cezalardan uyarma, kınama, hizmete kısmi süreli devam ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından verilebilirken, hizmet yerini terk etmeme (göz hapsi) ve oda hapsi cezaları ise disiplin kurulları ve disiplin amirlerince verilebilmektedir.

Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası ise, sadece Genelkurmay Başkanlığı, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nda oluşturulan yüksek disiplin kurulları tarafından verilebilmektedir.

B. Disiplin Suçları

1. Uyarma Cezasını Gerektiren Disiplinsizlikler:

• Usulüne Uygun Olarak Verilen Bir Emri Alenen Eleştirmek,
• Görevde Görev Dışı İşlerle Uğraşmak,
• Hizmet Dışındayken Amir Ya Da Üstüne Saygısızlık Etmek,
• Kılık Ve Kıyafetin Bozuk Olması,
• Mesai Çizelgesine Uygun Davranmamak,
• Usulsüz Müracaat Ve Şikâyette Bulunmak,
• Kamu Kaynağının Harcanmasında İsrafta Bulunmak,
• Mesai Arkadaşlarına Saygısız Davranmak,
• Mesai Arkadaşlarını Kötülemek,
• Askeri Görgü Kurallarına Uymamak,
• Hizmet Haricinde Yalan Söylemek,
• Selamlama Kurallarına Uymamak,
• Kendisine Verilen Görevi Zamanında Yapmamak,
• Mesai Dışında Aşırı Alkol Kullanımı,
• Görev Dönüşü Amirine Gerekli Bilgileri Vermemek,
• Görevinin Gerektirdiği Bilgileri Zamanında Öğrenmemek.

2. Kınama Cezasını Gerektiren Disiplinsizlikler

• Amir Veya Üste Nezaketsizlik,
• Meslek Etiğine Aykırı Davranışlarda Bulunmak,
• Aynı Rütbedeki Ya Da Astı Durumundaki Kişiler Yanında Küfürlü Konuşmak,
• Askeri Hiyerarşiye Uygun Davranmamak,
• Çevresindekilere Uygun Olmayan Hitaplarda Bulunmak,
• Kendisine Verilen Görevin Gereği Olan Sorumluluklardan Kaçmak,
• Askeri Eşyayı Tahsis Amacına Uygun Kullanmamak,
• Sağlığın Korunmasına Dair Kurallara Uymamak.

3. Hizmete Kısmi Süreli Devam Cezası Gerektiren Disiplinsizlikler

• Üste Saygısızlık,
• Görev Yerini İzinsiz Terk Etmek,
• Kişisel Menfaat Sağlamak,
• Görevden Kaçmak Amacıyla Hastalığını Abartmak Ya Da Olmayan Hastalığını Varmış Göstermeye Çalışmak,
• Temsil Ettiği Makam Ve Rütbenin Vakarına Uygun Davranmamak.

4. Aylıktan Kesme Cezası Gerektiren Disiplinsizlikler

• Amire Saygısızlık,
• Hizmete İlişkin Hususlarda Yalan Söylemek,
• Maiyetine Hizmetle İlgisi Olmayan Emir Vermek,
• Maiyetinin Gözetiminde İhmal Göstermek,
• Görev Başında Ayrımcılık Yapmak,
• Üniforma İle Girilmesi Yasak Edilen Yerlere Girmek,
• Özlük Hakları Konusunda Kayırmacılık Talep Etmek,
• Maiyetinden Hediye Kabul Etmek,
• Mesai Saatlerinde Siyasi İçerikli Konuşmalar Yapmak,
• Yetkili Makamlarca Yasaklanmış Faaliyetlere Katılmak, İzinsiz Garnizonu Terk Etmek,
• Ulaşım Güvenliğine İlişkin Verilen Emirlere Aykırı Davranmak.

5. Hizmet Yerini Terk Etmeme Cezasını Gerektiren Disiplinsizlikler

• Emre İtaatsizlik,
• Kısa Süreli Kaçmak Ya Da Mesaiye Gelmemek (Yedi Gün İçinde Kendiliğinden Gelmek Koşuluyla),
• İzin Süresini Altı Günü Aşmayacak Şekilde Geçirmek,
• Hizmete Mahsus Eşyaya Zarar Vermek, Maiyetinin Disiplinsizliği Hakkında Soruşturma Yapmamak,
• Asta Kötü Muamele Yapmak, Nöbet Talimatına Aykırı Hareket Etmek,
• Hoşnutsuzluk Yaratarak Hizmetin Yerine Getirilmesini Olumsuz Yönde Etkilemek,
• Asker Kişileri Amir Ve Üstlerine Karşı İtaatsizliğe Tahrik Etmek,
• Mesaiye Sarhoş Gelmek Ya Da Mesaide Alkollü İçki İçmek,
• Askeri Mahalde Kumar Oynamak,
• Yasak Edilen Malzemeyi Askeri Mahalde Bulundurmak,
• Sivil Toplum Kuruluşları Ve Spor Kulüplerine İzinsiz Üye Olmak,
• Disiplin Cezalarının Yerine Getirilmesine Karşı Gelmek, Askeri Mahalde Kavga Etmek.

6. Silahlı Kuvvetlerden Ayırma Cezası Gerektiren Disiplinsizlikler

• Aşırı Borçlanmak Ve Borçlarını Ödeyememek,
• Silahlı Kuvvetlerin İtibarını Sarsacak Şekilde Ahlaki Zafiyet İçinde Olmak,
• Hizmet Engel Olacak Düzeyde Davranışlarda Bulunmak,
• Gizli Bilgileri Açıklamak,
• İdeolojik Ve Siyasi Amaçlı Faaliyetlere Karışmak,
• Bir Yılda Uzun Süreli Mesaiye Gelmemek Ve Kaçmak,
• Disiplinsizliği Alışkanlık Haline Getirmek,
• İffetsiz Bir Kimse İle Evlenmek Veya Böyle Biriyle Yaşamak,
• Gayrı Tabii Yollarla Cinsel İlişkiye Girmek.

C. Belirtilen Suçlara Dayanılarak Verilen Cezalara İtiraz Yolu ve İptali İçin Dava Yolu

Suçlara dayanılarak verilen cezalara karşı kişiler itiraz yoluna gidebilecektir. Şöyle ki;

Ceza disiplin amirince vermişse;

Cezanın tebliğinden itibaren üç iş günü içinde itiraz edilebilir. İtiraz cezayı veren amirin, amirine yapılır. Bir diğer deyişle, daha üst amirlere itiraz yapılamaz. Süresi içerisinde itiraz edilmeyen cezalar kesinleşir. Şunu da belirtmek gerekir ki üst amir kendisine yapılan itiraz başvurusunu beş iş günü içinde karara bağlar. İtirazı haklı bulursa cezayı hafifletebileceği gibi, kaldırabilir de. Fakat cezayı arttıramaz.

Ceza disiplin kurulunca verilmişse;

Bu kararlara karşı cezanın tebliğinden itibaren beş gün içinde bir üst komutanlığın disiplin kuruluna itiraz edilebilir. Üst komutanlık disiplin kurulu itirazı yerinde görürse yeni kararı kendisi verir. Aksi takdirde itirazı reddeder. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.

Disiplin cezalarının itiraz edilmeyerek veya itirazın reddedilmesi üzerine kesinleşmesi halinde disiplin cezasının iptali için idare mahkemelerinde iptal davası açılabilir.

İptal davalarında görevli mahkeme idare mahkemesi, yetkili mahkeme ise askeri personelin görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.