2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemektir. Trafiğin daha düzenli, sağlıklı bir hale gelmesi amacı ile kurallara uymayan sürücülere belli başlı bazı nedenlerden dolayı cezalar verilmektedir. Bu konulardan birisi, sürücü belgesi olmadan trafiğe çıkmak, araç kullanmak ve diğer bir konu ise kişinin bulunan ehliyet sınıfından farklı bir ehliyet sınıfında bulunan aracı kullanmasıdır.

Sürücü belgelerinin sınıfına göre kullanmaya yetkili olmadıkları araçları kullanması, örneğin kişinin B sınıfı ehliyeti var iken ehliyeti motor, tır kullanımı için izin vermiyor ise bu durum için ödenecek olan ceza ehliyet sahibi kişinin ehliyetinde bulunmayan bir araç sınıfından araç sürmesi cezasıdır.

Sürücü belgesi olmadan araç kullanan kişiye uygulanacak olan yaptırım, ehliyetsiz araç kullanma cezasıdır. Sürücü belgelerinin sınıfına göre kullanmaya yetkili olmadıkları araçları kullanmanın cezası farklı bir ceza yaptırımıdır.

Karayollarının kullanılması sırasında uyulması gereken trafik kuralları ve bu kuralların ihlali halinde ne tür yaptırımların uygulanacağı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda düzenlenmiştir. Trafik kurallarının ihlali halinde uygulanan başlıca yaptırım trafik para cezalarıdır. Trafik para cezaları miktarı yıllık olarak güncellenmektedir. Belirtelim ki, trafik para cezalarına karşı 15 gün içerisinde sulh ceza hâkimliklerine (mahkemelerine) itiraz edilebilecektir. İtiraz süresi, trafik cezası yüz yüze yazılmışsa o günden, gıyapta yazılmışsa trafik cezasının tebliğinden itibaren başlayacaktır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 36’ncı ve 39’uncu maddesinde ehliyetsiz araç kullanma cezası ve sürücü belgeleri sınıfında bulunan araçların dışındaki araçları sürmelerinin cezası düzenlenmiş ve uygulanacak cezalar belirtilmiştir. Maddelerde belirtilen idari para cezası miktarları her sene güncellenmektedir.

• 2023 yılı Sürücü belgesiz olarak motorlu araç kullanmak - 8190 TL
• 2023 yılı Sürücü belgesi sahiplerinin, sürücü belgelerinin sınıfına göre sürmeye yetkili olmadıkları motorlu araçları sürmeleri - 4064 TL

Madde 36: Sürücü belgesi alma zorunluluğu

“Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır.

Araçlar, Yönetmelikte sınıfları belirtilen sürücü belgelerine sahip sürücüler ile çok taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunan veya geçerli uluslararası sürücü belgesi olan kişilerce sürülebilir.

Buna göre;

a) Sürücü belgesi olmayanların,

b) Mahkemelerce veya Cumhuriyet savcılıklarınca ya da bu Kanunda belirtilen yetkililerce sürücü belgesi geçici olarak ya da tedbiren geri alınanların,

c) Sürücü belgesi iptal edilenlerin,

araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti hâlinde, bu kişilere 1.407 Türk Lirası idari para cezası verilir. Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.”

Madde 39: Sürücü belgelerine ait esaslar

“Sürücü belgesi sahiplerinin, sürücü belgelerinin sınıfına göre sürmeye yetkili oldukları araçlar ile Türk vatandaşlarının ve yabancıların dış ülkelerden aldıkları sürücü belgelerinin ülkemiz sürücü belgeleri ile değiştirilmesine ve dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleriyle ülkemizde araç kullanmalarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

Sürücü belgesi sahiplerinin, sürücü belgelerinin sınıfına göre sürmeye yetkili oldukları araçların dışındaki araçları sürmeleri yasaktır. Bu fıkra hükmüne aykırı hareket eden sürücüye 700 Türk Lirası idari para cezası verilir. Bu kişilere araç kullandıran araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.

Sürücü belgeleri süreli olarak verilir. Belgelerin geçerlilik süreleri, yenilenmesinde aranacak şartlar ile diğer usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir. Bu şekilde yenilenen sürücü belgelerinden harç alınmaz. Geçerlilik süresi dolan sürücü belgesi ile araç kullanan sürücüye 343 Türk Lirası idari para cezası verilir ve sürücü belgesi geri alınır.

Dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri ile yönetmelikte belirtilen süre ve şartlara aykırı olarak araç kullananlar hakkında her seferinde 343 Türk Lirası idari para cezası verilir.”