Kat karşılığı inşaat sözleşmelerine, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri de denmektedir. Arsa sahibi inşaatı yapması için arsayı müteahhide teslim eder. Müteahhit ise, inşaatı sözleşmeye uygun olarak yaparak kendisine düşen payları almaya hak kazanır. Genellikle inşaat ile uğraşmak, ilgilenmek istemeyen arsa sahipleri arsa paylarını müteahhide devrederler ve sonrasında yapılan bölümleri paylaşırlar. Müteahhit de bu anlaşmayla kendi payına düşen bölümleri satarak kazanç elde eder.

Kat karşılığı inşaat sözleşmelerinin nasıl yapılacağı yasal olarak belirlenmiş değildir. Bu nedenle kat karşılığı inşaat sözleşmesinin yapılışı farklı şekillerde olabilmektir. Uygulamada arsanın tapuda tamamen müteahhide devri, belirli payların müteahhide devri veya inşaat durumuna göre arsa payı devri şekillerinde yapılmaktadır.

Kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde en önemli husus, sözleşmenin yapılışı sırasında yapılacak binanın özellik ve niteliklerinin ne şekilde olacağı, bağımsız bölümlerin nasıl paylaşılacağı, malzeme kalitesi gibi önemli noktaların netleştirilmesidir. Aksi halde binanın tamamlanması sonrasında taraflar arasında oluşan uyuşmazlığın giderilmesi oldukça zorlaşacaktır.

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde müteahhit, inşaatı tamamlamaması veya tamamladığı halde inşaatın tesliminde gecikmesi halinde temerrüde düşer. Bu durumda arsa sahibi müteahhide uygun bir süre vererek inşaatın tamamlamasını talep etmelidir.

Temerrüde düşen borçlu için süre verilmesinin gerektiği durumda veya süre verilmesine gerek bulunmayan durumlarda arsa sahibi, her zaman borcun ifasını ve gecikme sebebiyle tazminat isteme hakkına sahiptir. Arsa sahibi, ayrıca borcun ifasından ve gecikme tazminatı isteme hakkından vazgeçtiğini hemen bildirerek, borcun ifa edilmemesinden doğan zararın giderilmesini isteyebilir veya sözleşmeden dönebilir.

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ile bağımsız bölümleri devralan müteahhit, bu bağımsız bölümleri üçüncü kişilere devredebilir. Fakat inşaat tamamlanamazsa arsa sahibi arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden dönerek bağımsız bölümleri devralan üçüncü kişilerden bağımsız bölümlerin kendisine devrini talep edebilir.

Bu durumda bağımsız bölüm satın alan üçüncü kişiler, müteahhitten sadece tazminat talep edebilirler. Bu nedenle henüz inşa edilmemiş veya önemli ölçüde tamamlanmamış inşaatlardan bağımsız bölüm alınırken dikkatli olunmalıdır.

Müteahhidin ayıplı bir inşaat teslim etmesi halinde, sorumluluğu doğacaktır. Arsa sahibi imkân bulur bulmaz eseri gözden geçirmeli ve ayıpları varsa, bunu uygun bir süre içinde müteahhide bildirmeli ve ayıbın giderimini talep etmelidir.