İPOTEK (GAYRİMENKUL REHNİ)
11 Şubat 2023
Gayrimenkul (taşınmaz) rehni, alacağın teminat altına alınmasını sağlayan bir ayni haktır. Alacağın ödenmemesi halinde rehinli gayrimenkul satılır ve satış bedelinden alacak ödenir. Gayrimenkul rehni, Türk Medeni Kanunu m. 850 ve devamında detaylı olarak düzenlenmiştir. Gayrimenkul rehni ile teminat altına alınan alacaklar bakımından zamanaşımının işlememesi nedeniyle, alacaklı oldukça avantajlı konumdadır.
Sadece kişisel alacağın teminat altına alındığı gayrimenkul rehni türüne ipotek denir. İrat senedi ve ipotekli borç senedi ile teminat altına alınan değer, kişisel teminattan çıkarak devredilebilir hale gelir. İrat senedi veya ipotekli borç senedini devralan kişi alacağını gayrimenkul üzerinden tahsil edebilir. Uygulamada en çok ipotekle karşılaşılmaktadır.
İpotek anapara ipoteği ve üst sınır ipoteği olarak ikiye ayrılır:
Anapara ipoteği: Belirli bir meblağın teminat altına alındığı ipotek türüdür. Takip masrafları ve faizi ipotek kapsamına dahildir. Fakat sözleşme faizinin talep edilebilmesi için ayrıca kararlaştırılmış olması gereklidir.
Üst sınır ipoteği: Alacağın henüz belli olmadığı ve bir üst sınır tespit edilerek ipotek tescilinin yapıldığı ipotek türüdür. Üst sınır ipoteği ile belli bir üst sınıra kadar alacaklı ile borçlu arasındaki ilişki gereğince oluşan alacak teminat altına alınmış olur. Üst sınır altında kalması halinde teminat alacağı, takip giderleri ve temerrüt faizi talep edilebilir. Fakat takip giderleri ve faizin üst sınırı aşması halinde, bu alacakların talep edilebilmesi için ayrıca kararlaştırılmış olması gereklidir.