I. SERİ MUHAKEME USULÜ

Seri muhakeme usulü, 17.10.2019 tarih ve 7188 sayılı Kanun ile Ceza Muhakemesi Kanunu m. 250’de yapılan düzenleme ile hukukumuza girmiştir. Seri muhakeme usulü ile soruşturma sonucunda Cumhuriyet savcısının teklifi üzerine şüphelinin kabul etmesi halinde, suçun cezası yarı yarıya indirilerek belirlenir ve mahkeme kararı denetleyerek hüküm kurar.

II. SERİ MUHAKEME USULÜNÜN KAPSAMI

Seri muhakeme usulü kapsamındaki suçlar şunlardır;

• Hakkı olmayan yere tecavüz (TCK m.154, ikinci ve üçüncü fıkra),
• Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması (TCK m.170),
• Trafik güvenliğini tehlikeye sokma (TCK m.179, ikinci ve üçüncü fıkra),
• Gürültüye neden olma (TCK m.183),
• Parada sahtecilik (TCK m.197, ikinci ve üçüncü fıkra),
• Mühür bozma (TCK m.203),
• Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan (TCK m.206),
• Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (TCK m.228, birinci fıkra),
• Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması (TCK m.268)
• 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun'un 13. maddesinin birinci, üçüncü ve beşinci fıkraları, 15’inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen suçlar,
• 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 93’üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen suç,
• 1072 sayılı Rulet, Tilt, Langırt ve Benzeri Oyun Alet ve Makinaları Hakkında Kanun'un; 2’nci maddesinde belirtilen suç,
• 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun ek 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde belirtilen suç.

Ceza Muhakemesi Kanunu’na 17.10.2019 tarihli ve 7188 sayılı Kanun’un 31. maddesiyle eklenen geçici 5. maddenin (d) bendinde “01.01.2020 tarihi itibarıyla kovuşturma evresine geçilmiş, hükme bağlanmış veya kesinleşmiş dosyalarda” seri muhakeme usulü ile basit yargılama usulü uygulanmayacağı öngörülmüştü. Bu hüküm eşitlik ilkesine aykırı nitelikte ve failin aleyhine bir düzenlemeydi.

III. ANAYASA MAHKEMESİ’NİN İPTAL KARARI VE ETKİSİ

Anayasa Mahkemesi 21.04.2022 tarih ve 2020/87 E. 2022/44 K. Sayılı kararı ile CMK geçici m.5/1-d’de düzenlenen “kovuşturma evresine geçilmiş, hükme bağlanmış” ibaresinin, “seri muhakeme usulü” yönünden Anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir. Anayasa Mahkemesine göre seri muhakeme usulü ile getirilen hükümler açıkça fail lehine olması nedeniyle kanun yayımlandığı dönemde henüz kesinleşmemiş yargılamalara ve kararlara uygulanmaması Anayasa m. 38’e aykırıdır. Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca seri muhakeme usulü kapsamında olup da 01.01.2020 tarihi itibariyle kovuşturma aşamasına geçilmiş olan veya hüküm verilmiş dosyalarda seri muhakeme usulü uygulanması gereklidir. İptal kararı neticesinde iptal edilen hükümler kapsamındaki dosyalara seri muhakeme usulü uygulanarak karar verilmektedir.

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı neticesinde gerekli işlemler mahkemece resen yapılmakla birlikte, 01.01.2020 tarihi itibariyle kovuşturma aşamasına geçmiş veya hükme bağlanmış fakat sonrasında kesinleşmiş dosyaların durumunun ne olacağı sorusu ortaya çıkmıştır. Bu sorun kararı veren mahkemenin seri muhakeme usulüne uygun olarak kararın uyarlanmasına ilişkin ek karar vermesiyle çözülebilmektedir. Seri muhakeme usulü kapsamında olmasına rağmen iptal edilen hükümler nedeniyle seri muhakeme imkânından yararlanamayan ve kararları kesinleşen kişilerin ilgili mahkemelere başvurarak talepte bulunması gereklidir.