Davalar & Makaleler

TÜRK HUKUKUNDA YABANCI HAKEM KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ

07 Temmuz 2019

Tanıma ve tenfiz kurumları birbirlerinden farklıdır. Tanıma kavramının, dar ve geniş anlamı belirtilmiştir. Geniş anlamda tanımadan tenfiz ile birlikte tanıma anlaşılır. Dar anlamda tanıma ise, hakem kararının yalnızca kesin hüküm ve kesin delil olarak kabul edilmesi anlamındadır. Tenfiz kararı, yabancı mahkeme kararlarının ülkede icra edilebileceğine ilişkin karar olarak tanımlanmaktadır.

Türk Hukuku’nda yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin iki düzenleme mevcuttur: 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk Ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) ve 1958 Tarihli New York Sözleşmesi. Türkiye’de yabancı hakem kararları, temel olarak MÖHUK`un 60-63. maddelerindeki hükümlere göre tenfiz olunur. Günümüzde New York Sözleşmesi yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizi konusunda en önemli düzenleme olduğu için New York Sözleşmesi uygulama alanı dışında kalan milli sayılmayan hakem kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizinde MÖHUK hükümlerinin uygulanması söz konusu olabilir. Başka bir ifade ile New York Sözleşmesine taraf olmayan bir devlette verilen ve yabancı olan hakem kararlarının, MÖHUK kapsamına tabi olduğunu söylemek mümkündür.

New York Sözleşmesi’nin VII. maddesinin 1. fıkrasına göre, taraf devletlerde verilen hakem kararlarının tenfizi ve uygulaması bu konudaki diğer ikili ve çok taraflı anlaşma hükümlerinden etkilenmez. Ayrıca MÖHUK’un 1. maddesinin 2. fıkrasına göre Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu milletlerarası sözleşme hükümleri saklıdır. Böylece ya New York Sözleşmesi ya da MÖHUK hükümlerini tercih ederek Türkiye’de milli sayılmayan bir hakem kararının tenfizi istenebilir.

Türkiye`de yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizi MÖHUK`un 60-63. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddelerde yabancı hakem kararlarının tenfizinde gerekli ön şartlar, tenfiz usulü ve tenfizin reddi nedenlerine yer verilmiştir.

MÖHUK`un 60. maddesinin 2. fıkrasına göre yabancı hakem kararlarının tenfizinde görevli ve yetkili mahkeme olarak asliye hukuk mahkemesi öngörülmüştür. Söz konusu madde gereğince yabancı hakem kararlarının tenfizi, tarafların yazılı olarak kararlaştırdıkları yer asliye mahkemesinden dilekçeyle istenir. Taraflar arasında böyle bir anlaşma olmadığı takdirde, aleyhine karar verilen tarafın Türkiye'deki yerleşim yeri, yoksa sâkin olduğu, bu da yoksa icraya konu teşkil edebilecek malların bulunduğu yer mahkemesi yetkili sayılır.

New York Sözleşmesi’nin IV. maddesi uyarınca tenfiz istenen tarafın, mahkemeye yabancı hakem kararının aslı veya usulüne göre onanmış suretini ve hakem kararı ve tahkim sözleşmesinin tercümelerini vermesi gerekmektedir. MÖHUK`un 61. maddesinin 1. fıkrasına göre de tenfiz talebinde aynı belgelerin gerekli olduğu tespit edilmiştir.

Tenfiz istemine ilişkin dilekçe, duruşma günü ile birlikte karşı tarafa tebliğ edilir. Tenfiz istemi basit yargılama usulü hükümlerine göre incelenerek karara bağlanır MÖHUK (m. 55). Tenfiz davasında, hakem kararının esasına ilişkin bir inceleme yapılmaz. Sadece, tenfizi istenen hakem kararının tenfizine engel olan sebeplerden birinin gerçekleşip gerçekleşmediği ele alınır. Tenfiz istemini inceleyen mahkeme hakem kararının kısmen veya tamamen tenfizine karar verebilir (MÖHUK m. 56). Eğer mahkeme, bir yabancı hakem kararını kısmen tenfiz etmişse, bu kararı açıkça ifade etmeli ve reddedilen kısmın tenfiz talebinin reddedildiğini de hükme bağlamalıdır. Tenfiz istemini inceleyen mahkeme hakem kararının reddine de karar verebilir. Örneğin, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi bir kararında (Y. 19. HD., 15.11.1995, 9108/9685), Bulgaristan Sanayi ve Ticaret Odası Tahkim Divanında verilen hakem kararının tenfizi talebini reddetmiştir çünkü tahkim sözleşmesinin davalı taraf olan Türk şirketinin yetkili temsilcisi tarafından imzalanmamış ve bu yüzden geçerli bir tahkim sözleşmesinden bahsedilemez.

Tenfiz taleplerinin kabulüne ve reddine ilişkin kararların temyizi için genel hükümler esas alınır. HMK bu konu hakkında hükümleri ifade etmektedir. Eğer, hakem kararlarına yönelik bir temyiz başvurusunda bulunulursa, bu başvuru gereğince kararın uygulanması durur.

Tenfiz edilen hakem kararları, Türk hakem kararları özelliği kazanır ve o şekilde uygulanır. Tenfiz kararı ile birlikte, kesin hüküm kuvveti ve icra kabiliyetini elde eder. Eğer tenfiz talebi reddedilmişse, bu karar Türkiye’de uygulanamaz. Ayrıca, tenfiz şartlarını taşımadığı için reddedilen bir yabancı hakem kararı, Türk mahkemelerinde kesin karar ve kesin delil olarak da kullanılamaz.

Bu sitede paylaşılan çalışmalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, Türkiye Barolar Birliği'nin ilgili düzenlemeleri uyarınca reklam, teklif, hukuki öneri veya danışmanlık teşkil etmez.

Popüler

Öne Çıkan

Yeni

Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması Sürecinde Toplu Görüşmelere Kadar Yaşanan Yasal Prosedür
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Mayıs 2019
YLSY Öğrenim Programı Kapsamında Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Karşılaştığı Hukuki Sorunlar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
03 Mayıs 2019
İş Makinelerinin Mülkiyetinin Tespiti ve Tescili
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Mayıs 2019
Doktorların Kamu Hastanelerinde ve/veya Özel Hastanelerde Çalışma Halleri
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
09 Mayıs 2019
Kamulaştırma Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
11 Mayıs 2019
Trafik Kazaları Sonrasında Karşılaşılan Hukuki Süreç ve Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Mayıs 2019
Aldatan Eşin Sevgilisinin, Aldatılan Eşe Manevi Tazminat Ödemesi Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Mayıs 2019
Karşılıksız Çek Şikayetinde Başvuru Hakkı ve Şirket Yetkilisinin Belirtilmesi
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Mayıs 2019
Konkordato Halinde İşçi Alacaklarının Durumu
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
21 Mayıs 2019
Konkordato Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
24 Mayıs 2019
Tahkim Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
26 Mayıs 2019
Kişiler Hukukuna İlişkin Davalar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
29 Mayıs 2019
Kredi Kullanımında Hayat Sigortasının Yapılması Durumu, Vefat Eden Kişinin Kredi Borcuna İlişkin Mirasçıların Karşılaştığı Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Haziran 2019
Lex Mercatoria And Arbitration
Av. Fatmira MULAJ
03 Haziran 2019
Maçlarda Görev Alan Polis Memurlarının Harcırah Alacağı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Haziran 2019
Medeni Hukukun Tanımı ve Kapsamı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
08 Haziran 2019
Milletlerarası Tahkimde Ayrılabilirlik İlkesi
Av. Fatmira MULAJ
11 Haziran 2019
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davası (Paylaşma Davası)
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Haziran 2019
Miras Hukukuna İlişkin Dava ve Talepler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Haziran 2019
Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Haziran 2019