ÖZEL ÜNİVERSİTE / VAKIF ÜNİVERSİTE ÜCRETLERİNE YAPILAN ZAMLAR VE BAŞVURULABİLECEK HUKUKİ YOLLAR VE DAVALAR
25 Ağustos 2022
- Özel Üniversitelerin Niteliği
Anayasa m.130 uyarınca, üniversiteler kamu tüzelkişiliğine sahiptir ve kanunla kurulur. Anayasa ile devlet tarafından kurulan üniversiteler dışında sadece vakıfların üniversite kurmasına müsaade edilmiştir. Vakıf üniversiteleri de kamu tüzel kişiliğine sahiptir ve mali ve idari konular dışında devlet tarafından kurulan yükseköğretim kurumları mevzuatına tabidir.
- Özel Üniversite Öğrencilerinin Tüketici Sıfatı
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca, kamu tüzel kişileri dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişi hizmet sağlayıcısıdır. Söz konusu hüküm gereğince vakıf üniversiteleri sundukları eğitim ve öğretim hizmeti nedeniyle hizmet sağlayıcısı ve öğrenciler ise tüketici kabul edilirler.
- Özel Üniversite Ücretlerinin Belirlenmesi
Devlet üniversiteleri ücretsiz iken, vakıf üniversitelerinde öğrenim görmek ücrete tâbidir. Anayasa m. 130 ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu Ek m. 9 uyarınca, vakıf üniversiteleri öğrenim ücretlerini kendileri belirlemektedir.
- Öğrenim Ücretlerine Yapılan Fahiş Zamlara Karşı Başvurulabilecek Hukuki Yollar Ve Davalar
Ekonomik gelişmelere bağlı olarak vakıf üniversiteleri öğrenim ücretlerini belirlemekte ve zam yapmaktadırlar. Fakat bu zamlar fahiş bir noktaya ulaşabilmekte ve bir önceki yıla göre %200, %250 oranlarında zam yapıldığı görülmektedir. Bu durumda öğrenciler zor durumda kalmakta, öğrenimlerini yarıda bırakmak ya da borç içine düşmek tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır.
Vakıf üniversiteleri öğrencileri karşısında güçlü durumdadırlar. Diğer tüketiciler başka bir sağlayıcıdan hizmet alabilir veya pazarlık yapabilirler. Oysa öğrenciler başka bir üniversiteye geçemezler veya pazarlık yapamazlar. Dolayısıyla vakıf üniversiteler güçlü konumlarını kullanarak dürüstlük kuralına aykırı olarak fahiş ücret belirleyemez ve zam yapamazlar.
Vakıf üniversitelerinin öğrenim ücretlerine fahiş zam yapılması halinde, mahkemeye başvurarak ücret artışının makul bir orana çekilmesi talep edilmelidir. Mahkemece ekonomik gelişmelere uygun, makul ve öğrencinin eğitimini sürdürmesini sağlayacak bir bedel belirlenmelidir.