A. Suçun Tanımı

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun kamunun sağlığına karşı suçlar başlığı altında ve 191’inci maddesinde düzenlenen; “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçu” şikayete bağlı olmayan, kasten işlenen, seçimlik hareketli bir suçtur. Bu suçu oluşturan eylemler; kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak şeklinde belirtilmiştir.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu ile kullanmak için uyuşturucu bulundurmak suçlarının ayrımı bakımından dikkat edilmesi gereken durumlar vardır. Kişinin kişisel kullanım miktarının üzerine çıkması, kişinin davranışları, uyuşturucu maddenin bulundurulduğu yer, bulunduruluş şekli gibi etkenler değerlendirilerek fiilin hangi madde kapsamında olduğu belirlenecektir.

B. Ceza Miktarları ve Nitelikli Hali

Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır.

Fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılmaktadır.

C. Etkin Pişmanlık Hükümlerinin Uygulanması

Türk Ceza Kanunu’nun 192’nci maddesine göre; uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçu bakımından etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilmektedir.

Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmayacaktır.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu ile kullanmak için uyuşturucu bulundurmak suçlarına ilişkin, bu suçların haber alınmasından sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilecektir.

Diğer yandan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmayacaktır. Ayrıca belirtelim ki, bu durumda kamu görevlileri ile sağlık mesleği mensuplarının 279’uncu (Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi) ve 280’inci (Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi) maddeleri uyarınca suçu bildirme yükümlülüğü doğmamaktadır.

D. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi ve Denetimli Serbestlik

Uygulaması

Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 171’inci maddesindeki kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilebilmesi için gereken şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verebilmesi mümkündür.

Cumhuriyet savcısı bu durumda şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranmaması veya yasakları ihlal etmesi hallerinde kendisi bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyarmaktadır.

Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre Cumhuriyet savcısının kararı ile üçer aylık sürelerle en fazla bir yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilmektedir.

Şüpheli erteleme süresi zarfında belirtilen yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.

Ancak kişinin, erteleme süresi zarfında;

• Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi,
• Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması,
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, hâllerinde hakkında kamu davası açılacaktır.