KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN BIRAKMA SUÇU
25 Temmuz 2022
A. Suçun Tanımı
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Hürriyete Karşı Suçlar” başlığı altında 109. maddesinde kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu düzenlenmiştir.
İnsanlar özgür bir şekilde bir yerde bulunabilme ya da başka bir yere gitme hakkına sahiplerdir. Kanunda düzenlenen bu suçla kişilerin iradeleri ile hareket edebilme, bir yerde bulunma hakları korunmaya çalışılmıştır. Bu suç adli makamlarca re’sen takip edilen suçlardan olup, şikayete bağlı suçlar kapsamında değildir.
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu her zaman her yerde oluşabilecek, kasten işlenen seçimlik hareketli bir suç olup, eylemler ilgili hükümde açıkça belirtilmiştir.
- Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitme hürriyetinden yoksun bırakmak,
- Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yerde kalma hürriyetinden yoksun bırakmak. (Bir kişinin bir yerde kapalı kalması, tutulması, gitmesine engel olunması, kapı kilitlenmesi, arabadan indirmemek gibi)
B. Ceza Miktarları ve Suçun Nitelikli Hali
Kanun düzenlemesine göre; bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakan kişiye, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilecektir.
Maddenin devamında suçu ağırlaştıran nedenlere de yer verilmiştir. Şöyle ki;
- Kişi, fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit veya hile kullanırsa, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunacak olup,
- Bu suçun;
- Silahla,
- Birden fazla kişi tarafından birlikte,
- Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
- Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
- Üstsoy, altsoy veya eşe ya da boşandığı eşe karşı, (3)
- Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı, işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılacaktır.
- Mağdurun ekonomik bakımdan önemli bir kaybına neden olması halinde, ayrıca bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunacaktır.
- Bu suçun cinsel amaçla işlenmesi halinde ise, yukarıdaki belirtilen ceza miktarları yarı oranında artırılacaktır.
Bu suçun işlenmesi amacıyla veya sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanacaktır.
C. Etkin Pişmanlık Hükümleri
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu bakımından etkin pişmanlık hükümleri TCK 110.maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre,
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu nedeniyle soruşturmaya başlanmadan önce mağdurun şahsına zarar verilmeksizin, mağdur kendiliğinden güvenli bir yerde serbest bırakılacak olursa ceza üçte ikisine kadarı indirilebilecektir.
D. Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanması
Türk Ceza Kanunu’nun 111’inci maddesine göre; tehdit, şantaj, cebir veya kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçlarının işlenmesi sonucunda yararına haksız menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında ise, bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunması mümkündür.