A- MALULLÜK KAVRAMI

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu m.25’te kimlerin malul sayılacağı düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre, sağlık kurullarınca işçiler (4/a) ve serbest çalışanlardan (4/b) çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını, kamu görevlilerinden çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği, kurum sağlık kurulunca tespit edilen sigortalılar, malûl sayılmaktadır.

Yazımızda 5510 sayılı Kanun kapsamındaki düzenlemeler uyarınca adi malullük olarak da adlandırılan malullük tipine yer vereceğiz. Özellikle kamu görevlileri bakımından 5510 sayılı Kanun yerine 5434 sayılı Kanun’a tabi olanlara ve vazife malullüğü hallerine ilişkin genel malullük düzenlemelerinden farklı hükümler mevcuttur.

B- MALUL SAYILMA ŞARTLARI

Malul sayılma şartları sigortalının statüsüne göre değişiklik göstermektedir.

1. İşçiler (4/a) ve serbest çalışanların (4/b) malul sayılma şartları;

   • Sigortalı veya işverence SGK’ya maluliyet tespiti başvurusunda bulunulması ve,
   • Çalışma gücünün en az %60 oranında kaybı veya,
   • İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ının kaybı bulunması.

2. Kamu görevlilerinin (4/c) malul sayılma şartları;

   • Sigortalı veya işverence SGK’ya maluliyet tespiti başvurusunda bulunulması ve,
   • Çalışma gücünün en az %60 oranında kaybı veya,
   • Vazifesini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün kaybı bulunması.

Kamu görevlisi statüsündeki sigortalılarının hastalıklarının görevlerini yapmaya müsaade edip etmemesine göre veya başka bir göreve nakledilip edilmeyeceğine göre malul sayılmadığı haller ayrıca düzenlenmiş bulunmaktadır.

C- MALULLÜK AYLIĞI BAĞLANMASI ŞARTLARI

Malul sayılanlara sağlanan hak malul aylığı bağlanmasıdır. Bununla birlikte sigortalının malul sayılması, başka bir şarta bağlı olmaksızın aylık bağlanacağı anlamına gelmemektedir. Malullük aylığının bağlanma için bazı şartlar öngörülmüştür. Bu şartlar şunlardır;

• Malul sayılma,
• En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olma,
• Aylık bağlanmasına ilişkin başvuruda bulunması.

Sigortalının ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün % 60'ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilmesi halinde, sigortalı bu hastalık veya engelliliği sebebiyle malullük aylığından yararlanamaz.

D- MALULLÜK AYLIĞININ HESAPLANMASI

Malûllük aylığı belirlenmesinde, sigortalının prim gün sayısı 9000 günden az olan ise 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden hesaplanır. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılır. Ancak işçiler için 9000 prim gün sayısı 7200 gün olarak uygulanır.

E- MALULLÜK AYLIĞININ BAŞLANGICI,

Malûllük aylığının bağlanma tarihi sigortalının statüsüne ve SGK’ya başvuru tarihine göre değişiklik göstermektedir.

İşçi ve serbest çalışanlar ile kamu görevlisi iken görevinden ayrılmış ve daha sonra başka bir sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış olanların aylığı;

• Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi başvuru tarihinden önce ise yazılı istek tarihini,
• Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi başvuru tarihinden sonra ise rapor tarihini takip eden aydan itibaren bağlanır.

Kamu görevlisi olarak çalışmakta olanların aylıkları ise, malûliyetleri sebebiyle görevlerinden ayrıldıkları tarihi takip eden aydan itibaren başlar

F- MALULLÜK AYLIĞININ KESİLMESİ VE YENİDEN BAĞLANMASI

5510 sayılı Kanun kapsamında malullük aylığı alanların tekrar çalışmaya başlanması halinde malullük aylığı kesilmektedir. Bu durum önceki kanunlarla en önemli farklılığı oluşturmakta olup, malullük aylığı almakta olan kişilerin dikkat etmeleri gereklidir.

Tekrar çalışmaya başlayan maluller, işten ayrılması halinde, tekrar malullük aylığı bağlanmasını talep edebilirler. Bu başvuru üzerine kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malûllüğünün devam ettiği tespit edilmesi şartıyla yeniden malullük aylığı bağlanır.