Kaçak elektrik veya su kullanımı olarak nitelenen haller şunlardır;

• Abone olmadan elektrik veya su kullanılması,
• Tesisata veya ölçüm sistemine müdahale ederek su ve elektrik kullanılması,
• Mevzuata aykırı tesis edilen sayaçtan elektrik ya da su kullanılması,
• Devre dışı bırakılan sayaca müdahale ederek izinsiz olarak elektrik veya su kullanılması.

Kaçak elektrik veya su kullanımından abone sorumludur. Bunun yanında kaçak kullanım başka bir kişiden kaynaklanıyorsa, o kişinin de sorumluluğu doğacaktır. Bu durum kiracının kaçak elektrik kullanması durumunda sıkça karşılaşılmaktadır.

A. Hukuki Sorumluluk

Kaçak kullanım durumlarında dağıtım şirketince tutanak tutulmakta ve sonrasında hesaplanan tutar ceza ile birlikte tahakkuk ettirilerek kullanıcıdan istenmektedir. Tahakkuk ettirilen tutarın mevzuata uygun olarak hesaplanması gereklidir. Bazı durumlarda arızalı sayaç nedeniyle kaçak tutanağı düzenlenmekte, kullanıcı herhangi hukuka aykırı eylem gerçekleştirmemesine rağmen kaçak kullanım cezasıyla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu durumlarda kullanıcı itiraz ve dava yoluna başvurmalıdır. Eğer ödeme yapılacaksa ihtiyati kayıt düşülerek ödeme yapılması yerinde olacaktır.

 B. Cezai Sorumluluk

Abonelik esasına dayalı kullanılan elektrik, su, doğalgazın kaçak yoldan kullanılması TCK m. 136/3’te karşılıksız yararlanma suçu altında ayrıca düzenlenmiştir. Hükme göre; abonelik esasına göre yararlanılabilen elektrik enerjisinin, suyun veya doğal gazın sahibinin rızası olmaksızın ve tüketim miktarının belirlenmesini engelleyecek şekilde tüketilmesi halinde kişi hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Elektrik, su veya doğalgaz dağıtım şirketleri kaçak tutanağı düzenledikten sonra suç duyurusunda bulunabilmektedir. Bu duruma kaçak elektrik veya su kullandığı iddia edilen kişi veya kişiler hakkında ceza soruşturması ve kovuşturması başlatılır.

Kaçak elektrik veya su kullanımında zararın karşılanması halinde dava açılmaması veya cezanın düşürülmesi öngörülmüştür. TCK m.168/5’e göre; karşılıksız yararlanma suçunda, fail, azmettiren veya yardım edenin pişmanlık göstererek mağdurun, kamunun veya özel hukuk tüzel kişisinin uğradığı zararı, soruşturma tamamlanmadan önce tamamen tazmin etmesi halinde kamu davası açılmaz; zararın hüküm verilinceye kadar tamamen tazmin edilmesi halinde ise, verilecek ceza üçte birine kadar indirilir. Ancak kişi, bu fıkra hükmünden iki defadan fazla yararlanamaz.

Bu hükümden yararlanma imkânı sadece bir seferlik olup, sonraki kaçak kullanımlarda ceza verilebilecektir. Diğer yandan düzenlemede ödenmesi gereken bedel dağıtım şirketinin zararı olup para cezalarının ödenmemesi bu hükmün uygulanmasına engel değildir.

Kaçak elektrik veya su kullanımı nedeniyle açılan ceza davasında, sayaçta arıza bulunması, kaçak elektriği kimin kullandığının belli olmaması gibi durumlarda mahkûmiyet kararı verilemez. Bu durumun tespiti ve etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması için gerçek zararın belirlenmesi noktasında hukuka uygun bilirkişi raporu alınması da önem arz etmektedir.