657 sayılı Devlet Memurları Kanunu m. 24’e göre devlet memurlarının görevleri ile ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması ve haklarında dava açılması özel hükümlere tabidir. Memurların özel hükümlere göre yargılanması ancak görevleriyle ilgili suçlar için geçerlidir. Görevleri dışında işledikleri suçlar bakımından ayrı bir yargılama usulü söz konusu değildir.

 1. 4483 Sayılı Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun’a Göre Yapılacak Yargılama

• Kanunun Kapsamı

4483 sayılı kanun Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır. Kanunun kapsamı dışında kalan istisnalar ise şunlardır:

• Görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tabi olanlar
• Suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma usullerine tâbi suçlar (3628 sayılı Kanun kapsamında kalan suçlar)
• Ceza Muhakemesi Kanunu m. 161’e göre adli görevlerin ihmali ve kötüye kullanılması
• Türk Ceza Kanunu m. 94-95’de düzenlenen işkence suçları
• Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali
• Soruşturma İzni İstenmesi

Cumhuriyet başsavcıları, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin 4483 sayılı Kanun kapsamına giren suçlarına ilişkin herhangi bir ihbar veya şikâyet aldıklarında veya böyle bir durumu öğrendiklerinde ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali bulunan delilleri tespitten başka hiçbir işlem yapmayarak ve hakkında ihbar veya şikâyette bulunulan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesine başvurmaksızın evrakın bir örneğini ilgili makama göndererek soruşturma izni isterler. Soruşturma izni verecek yetkili merciler 4483 sayılı Kanun m. 3’te düzenlenmiştir.

İzin vermeye yetkili merci izin istemi üzerine konuyla ilgili ön inceleme başlatır. Ön inceleme raporu neticesinde yetkili merci soruşturma izni verip vermeme hususunda karar verir.

• Soruşturma İzni Verilmesi Veya Verilmemesi Kararına Karşı İtiraz

Yetkili merci, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine ve varsa şikâyetçiye bildirir. Soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisi; soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı ise Cumhuriyet başsavcılığı veya şikâyetçi, izin vermeye yetkili merciler tarafından verilen işleme koymama kararına karşı da şikâyetçi itiraz yoluna gidebilir. İtiraz süresi, yetkili merciin kararının tebliğinden itibaren on gündür. İtiraz merci memurun görevine göre ilgili bölge idare mahkemesi ya da Danıştay’dır.

2. 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet Ve Yolsuzluklarla

Mücadele Kanunu’na Göre Yapılacak Yargılama

4389 sayılı Bankalar Kanunu’nda yazılı suçlarla, irtikâp, rüşvet, basit ve nitelikli zimmet, görev sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet verme suçlarından veya bu suçlara iştirak etme suçları bakımından 4483 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz. Bu suçlar bakımından idari izne gerek olmadan Cumhuriyet savcılarınca soruşturmalar yürütülür. Valiler ve kaymakamlar bu kuralın dışındadır.