Devlet memurları görevlerinin niteliği gereği çeşitli yasaklara tâbidirler. Bu yasaklar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun çeşitli maddelerinde düzenlenmiştir. Yasaklara aykırı davranışlar memurların disiplin cezalarıyla karşı karşıya kalmasına sebep olabilir. Bu nedenle memurların tâbi oldukları yasakların farkında olması önem taşımaktadır.

 1. İkinci Görev Yasağı

Memurlar sadece bir kadroya bağlı olarak görev yapabilir. Memurlara ikinci görev verilemez; her ne ad ile olursa olsun para ödenemez ve yarar sağlanamaz. (m. 87) İstisnai olarak ikinci görev verilebilecek memurlar ve görevler m. 88’de ayrıca sayılmıştır. M. 88’deki istisna hükümleri şu şekildedir;

“Madde 88 – Bu Kanuna tabi kurumlarda çalışan Devlet memurlarına esas görevlerinin yanında;

 2. Ticaret Ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı

Devlet memurlarının ticaret ve diğer kazanç getirici işler yapma yasağı m.28’de düzenlenmiştir. Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç) ) Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz. Devlet memurları adi şirket ortağı olamazlar. Fakat anonim şirketlerde hisse sahibi ortak olabilirler. Aynı şekilde limited şirketlerde de ortak olabilirler. Memurun sayılan yakınlarının yasaklı işler görmesi halinde ise memur bu hususu görev yaptığı kuruma bildirmelidir. Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler. Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.

 3. Toplu Eylem Ve Hareketlerde Bulunma Yasağı

Devlet memurlarının kamu hizmetlerini aksatacak şekilde memurluktan kasıtlı olarak birlikte çekilmeleri veya görevlerine gelmemeleri veya görevlerine gelip de Devlet hizmetlerinin ve işlerinin yavaşlatılması veya aksatılması sonucunu doğuracak eylem ve hareketlerde bulunmaları yasaktır.

Devlet memurlarının topluca müracaat ve şikâyette bulunma yasağı 2011 yılındaki düzenleme ile kaldırılmıştır.

 4. Grev Yasağı

Devlet memurlarının greve karar vermeleri, grev tertiplemeleri, ilan etmeleri, bu yolda propaganda yapmaları yasaktır. Devlet memurları, herhangi bir greve veya grev teşebbüsüne katılamaz, grevi destekleyemez veya teşvik edemezler. (m. 27)

İş yavaşlatma ve greve katılma ya da teşvik etme fiillerinin cezası devlet memurluğundan çıkarma olarak düzenlenmiştir. (m.125/E.a) fakat Danıştay ve Anayasa Mahkemesi kararları mesleki ve sosyal hak ve menfaatlerin savunulması amacıyla sendikal faaliyetler kapsamında greve giden memurlara ceza verilmemesi gerektiği yönündedir.

 5. Hediye Alma Ve Menfaat Sağlama Yasağı

Devlet memurlarının doğrudan doğruya veya aracı eliyle hediye istemeleri ve görevleri sırasında olmasa dahi menfaat sağlama amacı ile hediye kabul etmeleri veya iş sahiplerinden borç para istemeleri ve almaları yasaktır. (m. 29)

 6. Denetimindeki Teşebbüsten Menfaat Sağlama Yasağı

Devlet memurunun, denetimi altında bulunan veya kendi görevi veya mensup olduğu kurum ile ilgisi olan bir teşebbüsten, doğrudan doğruya veya aracı eliyle her ne ad altında olursa olsun bir menfaat sağlaması yasaktır.

 7. Siyasi Partilere Üye Olma Yasağı

Devlet memurları siyasi partiye üye olamazlar, herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef tutan bir davranışta bulunamazlar; görevlerini yerine getirirlerken dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep gibi ayırım yapamazlar; hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyanda ve eylemde bulunamazlar ve bu eylemlere katılamazlar. (m. 7)

 8. Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı

Devlet memurlarının kamu hizmetleri ile ilgili gizli bilgileri görevlerinden ayrılmış bile olsalar, yetkili bakanın yazılı izni olmadıkça açıklamaları yasaktır. (m. 31)

 9. Basına Bilgi Veya Demeç Verme Yasağı

Devlet Memurları, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç veremezler. Bu konuda gerekli bilgi ancak bakanın yetkili kılacağı görevli illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından verilebilir. (m.15)

 10. Kuruma Karşı Görev Ve İş Alma Yasağı

2531 sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun m.2 gereğince memurlar ayrıldıkları tarihten önceki iki yıl içinde hizmetinde bulundukları daire, idare, kurum ve kuruluşlara karşı ayrıldıkları tarihten başlayarak üç yıl süreyle, o daire, idare, kurum ve kuruluştaki görev ve faaliyet alanlarıyla ilgili konularda doğrudan doğruya veya dolaylı olarak görev ve iş alamazlar, taahhüde giremezler, komisyonculuk ve temsilcilik yapamazlar. Bu yasağa aykırı davrananlara verilecek ceza altı aydan iki yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir.