Trafik kazası, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda “Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır.” şeklinde tanımlanmıştır.

Kaza neticesinde hasara uğrayan araçla ilgili açılan hasar dosyası kapsamında sigorta şirketleri,

• aracın hasar onarımı,
• veya aracın onarımı mümkün olmaması ya da ekonomik olmaması nedeniyle aracın perte ayrılması, (pert-total işlemi)

kapsamında işlemleri tamamlamak için araç sahibiyle anlaşma sağlama noktasında araç sahiplerine mutabakatname ve/veya ibraname teklifinde bulunmaktadır.

Ancak uygulamada sigorta şirketlerinin, zarar görenlerin zararlarının tamamını karşılamadıkları, yetersiz ödemelerde bulundukları ve bu durumu da hukuki sorumluluğunu ortadan kaldıran veya daraltan anlaşmalara (ibraname ve mutabakatname adı altında) bağladıkları görülmektedir.

Konuya ilişkin olarak Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü’nün Sigorta Şirketlerine Uyarı Yazısı’nda da sigorta şirketlerinin mağdur edici uygulamalarının sonlandırılması uyarı yapılmıştır. Şöyle ki;

“Müsteşarlığımıza ulaşan şikayetlerden, sigorta şirketlerinin sigortalılara veya lehdarlara sigorta sözleşmelerine dayalı olarak yaptıkları tazminat ödemelerinde tazminat ödemeden ibraname imzalattıkları veya ibraname imzalanmadığı gerekçesiyle tazminat ödemelerini geciktirdikleri anlaşılmaktadır. Sigortacılık sektöründe yaygın olarak görülen bu yanlış uygulamanın ve bu hususta doğan şikayetlerin tekerrürüne mahal vermemek açısından aşağıda belirtilen hususlara azami dikkat gösterilmesi gerekmektedir.

Bilindiği üzere ibraname, borçlunun borcunu ifa ettiğine ve alacaklıya karşı artık herhangi bir yükümlülüğünün bulunmadığına dair bir belgedir. Bu nedenle, alacaklı taraf olan sigortalı ya da lehdar, tazminat almadan ibranameyi imzalamaları halinde, kendilerine henüz ifa edilmemiş olan bir borç için, borç kendilerine ifa edilmiş gibi kabul edilmektedir. Böylece, sigortalı veya lehdar ibranameyi imzaladığında söz konusu olan alacak için herhangi bir talepte bulunamayacaktır.

Bu nedenle, sigorta şirketlerinin sigortalıya veya lehdara ödeme yapmadan önce ibraname imzalatmaması ve ibraname imzalanmadığı gerekçesiyle de ödemelerin geciktirilmemesi hususunun üyeniz şirketlere duyurulmasını rica ederim.”

a) Aracın hasar onarımına ilişkin,

• Anahtar teslim faturasız onarımlarda, eksik hasar-onarım bedelleri,
• Eş değer - Orijinal parça, KDV’den kaynaklanan eksik hasar-onarım bedelleri,

b) Aracın perte ayrılmasına ilişkin (pert-total işlemi),

• Araç rayiç bedelinin altında ödeme yapılması (sovtaj veya hasar bedelleri)

konuları gündeme gelmektedir.

Sigorta şirketlerinin yapacağı tekliflerde araç sahiplerinin dikkatli davranmalı, imzalayacakları metinlerde hukuki talep ve haklarını canlı tutabilmek için gerekli kayıtları koyması gerekmektedir. Özellikle kasko sigorta şirketleri ile yapılacak anlaşmalara konulacak kayıtlar, kişilerin kullanacağı dava ve talep hakları bakımından önem arz etmektedir.

Başta Karayolları Trafik Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu ilgili hükümleri nezdinde ve konuya ilişkin diğer yasal mevzuat kapsamında bu ibraname/mutabakatnamelerin iptali ile eksik ödenen hasar bedellerinin (Anahtar teslim faturasız onarımlarda, eksik hasar-onarım bedelleri, Eş değer - Orijinal parça, KDV’den kaynaklanan eksik hasar-onarım bedelleri) ve yine perte ayrılan araçlar bakımından ödemenin rayiç değere tamamlatılması yönünde dava ve talep hakları bulunmaktadır.