A) DOLANDIRICILIK SUÇU

Dolandırıcılık suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK)’nun, “Malvarlığına Karşı Suçlar” başlıklı bölümünün 157. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;

“Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilir.”

Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için; fail tarafından, herhangi bir kimseyi aldatacak ağırlıkta olarak, mağdurun veya başkasının zararına ve fail yararına olmak üzere hileli hareketler icra edilmelidir.

Yukarıda da değinildiği üzere; hileli davranışın dolandırıcılık suçunu meydana getirebilmesi için belirli bir ağırlığa sahip olması, ustaca gerçekleştirilmesi ve yoğun olması şarttır. Bununla birlikte hileli davranışın mağdurun denetleme, sorgulama olanağını ortadan kaldırması gerekir. Bu halde basit yalan içeren, makul düzeyde sorgulama yeteneği olan her insanın fark edebileceği basit yalandan ibaret hileli davranışın varlığı halinde dolandırıcılık suçundan söz edilemeyecektir.

Ayrıca hilenin; karşı tarafın düştüğü bir hatadan, bir konu hakkında yanlış bilgi sahibi olmasından yararlanılarak, yani ihmali bir davranışla da gerçekleştirilmesi mümkündür. Bu durumda, parası olmadığının farkında olarak lokantada yemek yiyen, taksiye binen veya otel hizmetlerinden yararlanan kişinin ihmali davranış ile dolandırıcılık suçunu işlediğini söylemek yanlış olmayacaktır.

Dolandırıcılık suçunun oluşması için gerekli bir diğer şart; failin hileli davranışı ile mağdurun veya başkasının zararına ve kendi ya da bir başka gerçek/tüzel kişi yararına bir sonuç elde etmesidir.

Suç hakkında; örnek olarak dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle, kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak ya da bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması hallerinde olduğu gibi fail hakkında daha ağır cezaya hükmedilmesi gereken düzenlemeler de mevcuttur. Bunun yanında daha az cezanın öngörüldüğü haller ile; örneğin haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin zararına olarak işlenmesinde olduğu gibi, herhangi bir cezaya hükmedilmeyeceğini öngören durumlara da yer verilmiştir.

Bu suçun takibi, özel durumlar dışında, şikayete bağlı değildir ve suçun basit hali, uzlaşma kapsamında yer almaktadır.

B) SOSYAL MEDYA/İNTERNET ARACILIĞI İLE DOLANDIRICILIK ÖRNEKLERİ

Günümüzde internet ve sosyal medya mecralarının kullanımında yaşanan yoğunluk, bu ortamlarda kimlik bilgilerinin kolaylıkla saklanabiliyor oluşu, dolandırıcılık suçlarının bu alanlarda yoğunlaşmasını beraberinde getirmiştir:

• Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının logosunu ve Merkez Bankası ismini taşıyan bir hesaptan sponsorlu reklam yapılarak “Tüm kartlarınızın geriye dönük aidat iadelerini almak için son gün” başlığı ile başka bir internet sitesine girilmesi sağlanmakta ve bu siteden kişilere ait kredi kartı bilgisi istenerek bilgileri ele geçirilmeye çalışıldığı,
• Bir internet sitesine verilen satılık cep telefonu ilanını gören kişinin satıcıyla irtibata geçerek 199 liraya anlaşması üzerine satıcının talebi doğrultusunda ürün bedelini banka havalesiyle gönderen mağdurun, kendisine telefon yerine kargo şirketi aracılığıyla "parfüm ve müzik çalar" gönderildiği,
• Sanığın internet sitesinden bakıcı ilanı verdiği, katılanın iş ilanı nedeniyle X ismini kullanan sanıkla telefonda görüştüğü, bakıcılık sertifikası alacağını söyleyen sanığın, hesabına 200 TL para gönderilmesini sağlayıp ortadan kaybolduğu,
• Sanığın, internet sitesine X marka cep telefonu satış ilanı verdiği, ilanı gören müştekinin sanığı arayarak telefonun satışı üzerine anlaştıkları, müştekinin 1000 TL parayı sanığın banka hesabına göndermesine rağmen sanığın cep telefonunu müştekiye göndermediği,
• Sanığın, tanışma amacıyla kullanılan sosyal medya uygulamasına kendisi hakkında yanlış bilgiler girerek ve kendisinden farklı bir şahsın fotoğrafını yükleyerek diyalog kurduğu mağdurdan maddi-manevi olarak yararlandığı,

olaylarından da açıkça görüleceği üzere internet ortamı, dolandırıcılık suçunun çeşitli şekillerde ve sıklıkla karşımıza çıktığı bir mecra haline gelmiştir. Bu hallerde olayın niteliğine göre, dolandırıcılık suçu yanında bilişim suçları bakımından da değerlendirmeler söz konusu olabilecektir.