AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI ÇERÇEVESİNDE AHISKA TÜRKLERİ'NİN MÜLKİYETE İLİŞKİN TALEPLERİ
05 Temmuz 2020
Ahıska Türkleri, 1944 yılında dönemin Sovyetler Birliği idaresi tarafından sürgüne gönderilmiştir. Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrasında ise Ahıska Türklerinin geri dönme ümitleri canlanmıştır. Ahıska Türklerinin çeşitli devletlerde bulunması sorunun uluslararası bir nitelik kazanmasına neden olmuştur. Sorunun çözümü için Ahıska Türklerinin uluslararası alanda taleplerini dile getirmesi gerekli olmuştur. Gürcistan ve Rusya Federasyonu’nun da arasında bulunduğu komünist rejim sonrasında geçiş aşamasında bulunan devletler yaşanan hak kayıplarını telafi etmek için girişimlerde bulunmuştur. Bu ülkelerin Avrupa Konseyi’ne üye olmalarıyla birlikte başvurulabilecek yeni bir hukuki imkân ortaya çıkmıştır. Ahıska Türklerinin anavatanlarının günümüzde Gürcistan sınırları içinde kalması nedeniyle, Gürcistan sorunun muhatabı haline gelmiştir. Gürcistan, bağımsızlığını kazanması sonrasında Sovyetler Birliği döneminde yaşanan mağduriyetleri gidermek için çeşitli adımlar atmış fakat Ahıska Türklerinin dönüşü ve mağduriyetlerinin giderilmesine ilişkin bir düzenleme yapmamıştır. Gürcistan, 1999 yılında Avrupa Konseyi’ne üye olmuş ve Ahıska Türklerinin geri dönüşüne ilişkin hukuki düzenlemelerin yapılmasını taahhüt etmiştir. Gürcistan, 2007 yılında geri dönüşe ilişkin yasal düzenlemeyi yapmıştır. Gürcistan’ın yasal düzenlemesi, mağduriyetleri giderme bakımından eksik olması ve uygulamada karşılaşılan sorunlar nedeniyle eleştirilmiştir. Ahıska Türkleri halen anavatanların dönememekte ve bu bölgede bulunan mülkiyetlerine kavuşamamaktadır. Eski komünist ülkelerden ve Gürcistan’dan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) komünist döneme ilişkili pek çok başvuru yapılmıştır. AİHM bu konuda çok çeşitli kararlar vermiştir. AİHM’in benzer durumlarda verdiği kararlar bulunmakta olup, Ahıska Türklerinin de AİHM nezdinde hak arama imkânları bulunmaktadır.