Davalar & Makaleler

EŞLER ARASINDAKİ MAL REJİMLERİNE İLİŞKİN DAVA VE TALEPLER

26 Haziran 2020

Eşler arasındaki mal rejimlerine ilişkin kurallar 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 202 ila 281’inci maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Medeni Kanun’da dört çeşit mal rejimi öngörülmüştür. Bunlar; edinilmiş mallara katılma rejimi, mal ayrılığı rejimi, paylaşmalı mal ayrılığı rejimi ve mal ortaklığı rejimidir. Eşler, mutlaka Kanun’da gösterilen bu mal rejimi türlerinden birine tabi olmak zorundadır.

Eğer, eşler kendileri bu sayılan rejimlerden birini mal rejimi sözleşmesi ile aralarında belirlememişlerse, Kanun karşısında yasal mal rejimi olarak adlandırılan “edinilmiş mallara katılma rejimi” ni seçmiş kabul edilirler. 01.01.2002 tarihi öncesinden başlayıp devam eden evliliklerde, eşler ayrıca mal rejimi sözleşmesi yapmamışlarsa, 31.12.2001 tarihine kadar “mal ayrılığı rejimi”; 01.01.2002’den sonraki tarihler için “edinilmiş mallara katılma rejimi” geçerli olacaktır.

Uygulamada eşler arasındaki mevcut mal rejimin sona erdiğinde mal rejiminin tasfiyesi yani mal varlığının paylaşılması zorunlu değildir. Mal rejiminin tasfiyesi için eşler arasında mal rejimi ile ilgili usulüne uygun olarak açılmış bir dava bulunması gerekir.  Usulüne uygun olarak açılmış bir dava bulunmakla birlikte, davalının açtığı bir karşı dava ya da birleşen dava yoksa onun mal rejimine yönelik ileri süreceği alacak, takas gibi talepler sonuç doğurmaz.

Mal rejiminin tasfiyesi ile ilgili bir talebin aile mahkemesi tarafından incelenebilmesi için; mutlaka bu konuda usulüne uygun harcı yatırılarak açılmış bir davanın veya karşı davanın bulunması zorunludur.

Katkı payı alacağı davası, değer artış payı davası, artık değere katılma alacağı davası gibi mal rejiminin tasfiyesine yönelik davalar kural olarak; kişisel hakka dayalı, para alacağına yönelik, nispi harç ve nispi vekalet ücretine tabi olan davalardır. Hak kaybına uğramamak için dava dilekçesinde gösterilen değerin harca esas olarak gösterildiğinin belirtilmesi ve fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması doğru olur.

Halk arasında evlilik sözleşmesi olarak bilinen, medeni kanundaki tanımı ile mal rejimi sözleşmesi, henüz evlenmemiş çiftlerin veya evli olan eşlerin yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi dışında bir mal rejimi seçebildikleri ve edinilmiş mallar ve kişisel mallara dair belli değişiklikler yapabildikleri, malların nasıl yönetileceğini kararlaştırdıkları, boşanma halinde bu malların ne şekilde tasfiye edileceğini düzenledikleri bir aile hukuku sözleşmesidir.

Edinilmiş mal ise her eşin mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği, evlilik süresince emeği gerektiren kazanımları da kapsayan, malvarlığı değerleridir. Medeni Kanun,

  • eşlerin çalışma karşılığı elde etmiş oldukları edinimler,
  • sosyal güvenlik ödemeleri, sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptıklar ödemeler,
  • çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
  • kişisel malların gelirleri
  • ve edinilmiş malların yerine geçen değerleri

edinilmiş mal olarak sayarken,

  • eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
  • mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan
  • veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
  • manevî tazminat alacakları, kişisel mallar yerine geçen değerleri"

de kişisel mallar olarak saymaktadır.

Eşlerden her biri, diğerinin rızasını almadan, yasal sınırlar içerisinde kişisel malları ile edinilmiş mallarını yönetme, bunlardan yararlanma ve bunlar üzerinde tasarrufta bulunma hakkına sahiptir. Yani eşlerden her biri hem edinilmiş malını hem de kişisel malını yönetecek ve yasal sınırlar içerisinde bunların üzerinde de serbestçe tasarrufta bulunabilecektir. Edinilmiş mallara katılma rejiminde eşlerin evlilik birliğinden önce edinilmiş veya sonra edinilecek mallarının, önceki kanun döneminde olduğu gibi kendi adlarına tapuda tescili yapılır. Eşlerden her biri kendi borçlarından bütün malvarlığıyla sorumludur. Edinilmiş malla ilgili bir borç olsa dahi yine bu sorumluluk vardır. 

Eşler kanunda belirtilen mal rejimlerinden birini seçmiş yahut seçmedikleri için kanunen edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olmuşlarsa; aralarındaki mal rejimini değiştirmek konusunda bir talepleri olmasa bile mevcut mal rejiminin mal ayrılığı rejimine dönüşmesi durumu olağanüstü mal rejimi olarak kanunda düzenlenmiştir. TMK 206’ncı maddesinde gösterilen veya buna benzer başka bir haklı nedenin bulunması halinde eşlerden birinin talebi üzerine aile mahkemesi tarafından eşler arasındaki mevcut mal rejiminin mal ayrılığına dönüştürülmesine karar verilebilir. Evlilik birliği devam ettiği halde bu davanın kabulü ve kararın kesinleşmesiyle mal rejiminin tasfiyesine yönelik diğer davalar açılıp esastan incelenebilir.

Evlilik devam ettiği sürece, eşlerin diğerinden olan alacakları için zamanaşımı işlemeye başlamaz, başlamışsa da durur. Mal rejimi davalarında tasfiye başlamamış bile olsa tasfiyenin istenebilir olduğu boşanma kararının kesinleştiği tarihte 10 yıllık zamanaşımı süresi başlar ve bu sürenin geçirilmesiyle dava hakkı düşer. Bu nedenle davanın boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde açılması gerekir. 

Bu sitede paylaşılan çalışmalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, Türkiye Barolar Birliği'nin ilgili düzenlemeleri uyarınca reklam, teklif, hukuki öneri veya danışmanlık teşkil etmez.

Popüler

Öne Çıkan

Yeni

Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması Sürecinde Toplu Görüşmelere Kadar Yaşanan Yasal Prosedür
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Mayıs 2019
YLSY Öğrenim Programı Kapsamında Yurtdışında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Karşılaştığı Hukuki Sorunlar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
03 Mayıs 2019
İş Makinelerinin Mülkiyetinin Tespiti ve Tescili
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Mayıs 2019
Doktorların Kamu Hastanelerinde ve/veya Özel Hastanelerde Çalışma Halleri
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
09 Mayıs 2019
Kamulaştırma Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
11 Mayıs 2019
Trafik Kazaları Sonrasında Karşılaşılan Hukuki Süreç ve Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Mayıs 2019
Aldatan Eşin Sevgilisinin, Aldatılan Eşe Manevi Tazminat Ödemesi Hakkında
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Mayıs 2019
Karşılıksız Çek Şikayetinde Başvuru Hakkı ve Şirket Yetkilisinin Belirtilmesi
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Mayıs 2019
Konkordato Halinde İşçi Alacaklarının Durumu
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
21 Mayıs 2019
Konkordato Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
24 Mayıs 2019
Tahkim Nedir?
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
26 Mayıs 2019
Kişiler Hukukuna İlişkin Davalar
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
29 Mayıs 2019
Kredi Kullanımında Hayat Sigortasının Yapılması Durumu, Vefat Eden Kişinin Kredi Borcuna İlişkin Mirasçıların Karşılaştığı Problemler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
01 Haziran 2019
Lex Mercatoria And Arbitration
Av. Fatmira MULAJ
03 Haziran 2019
Maçlarda Görev Alan Polis Memurlarının Harcırah Alacağı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
06 Haziran 2019
Medeni Hukukun Tanımı ve Kapsamı
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
08 Haziran 2019
Milletlerarası Tahkimde Ayrılabilirlik İlkesi
Av. Fatmira MULAJ
11 Haziran 2019
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davası (Paylaşma Davası)
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
14 Haziran 2019
Miras Hukukuna İlişkin Dava ve Talepler
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
16 Haziran 2019
Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası
Av. Dr. Aydın Ebrar GÜNAL
19 Haziran 2019